Międzynarodowy Dzień Osób Niewidomych

Z danych GUS wynika, że w Polsce żyje ponad 1 mln 800 tysięcy osób z dysfunkcją . Większość z nich nie urodziła się niewidomymi, ale straciła wzrok w ciągu życia z powodu różnych schorzeń. Dzień Białej Laski obchodzony jest w Polsce od 1993 roku. To doskonała okazja, aby przybliżyć opinii publicznej tematykę chorób prowadzących do utraty widzenia oraz problemy, z jakimi borykają się osoby niewidome i niedowidzące. Użytkownicy białych lasek, w swoim dniu chcą podkreślić, że istnieją i żyją wspólnie z osobami pełnosprawnymi, a choroby nie powinny ich eliminować z życia społecznego. Tymczasem przeciętny Polak wie bardzo mało o tym, jak żyją osoby niewidome i słabowidzące, co mogą robić samodzielnie, w jakiej sytuacji potrzebują pomocy i jak tej pomocy im udzielić.

Międzynarodowy Dzień Białej Laski to także doskonały moment, aby pomyśleć o własnym zdrowiu i udać się na wizytę kontrolną do okulisty. Brak odpowiedniej profilaktyki i diagnostyki może doprowadzić do poważnych powikłań, z utratą wzroku włącznie.

Co nam zagraża

Dysfunkcje wzroku są coraz poważniejszym problemem, szczególnie w krajach wysokorozwiniętych. Wynika to m.in. z:

• starzenia się społeczeństwa, którego nieodłącznym skutkiem jest również starzenie się narządu wzroku;
• negatywnych oddziaływań środowiskowych np. używania monitorów, przebywania w klimatyzowanych pomieszczeniach, narażenia na promieniowanie słoneczne;
• występowania różnych schorzeń, takich jak m.in. zaćma, jaskra, choroby siatkówki i plamki żółtej, zaawansowana krótkowzroczność czy zanik nerwu wzrokowego.

W przypadku wielu chorób, np. jaskry, cukrzycy, wysiękowej postaci AMD pacjenci są zagrożeni całkowitą utratą wzroku. Szczególnie dokuczliwe i szybko zauważane przez pacjenta są choroby części centralnej siatkówki. Podstawowym objawem jest nagłe lub stopniowe pogorszenie widzenia centralnego, odczuwane jako zniekształcone widzenie obrazów. Natomiast choroby obwodowej części siatkówki często bywają długo niezauważone przez chorego.

Najczęstszymi przyczynami utraty wzroku są , zaćma i AMD i o ile w przypadku jaskry i zaćmy udaje się przywrócić wzrok pacjentowi, to w przypadku AMD zazwyczaj nie jest to już możliwe. Dlatego coraz częściej występujące zwyrodnienie plamki związanego z wiekiem zyskało przydomek „epidemii ślepoty.”

AMD

Według raportu Fundacji na Rzecz Zdrowego Starzenia się pt.: „Okulistyka i choroby siatkówki w aspekcie zdrowego i aktywnego starzenia się” wśród 5 milionów osób z orzeczoną niepełnosprawnością w Polsce upośledzenie wzroku oraz ślepota dotyczy co czwartego Polaka (niemal 1,5 mln osób). Są to w większości osoby po 50. roku życia. Szczególną uwagę zdaniem autorów raportu należy zwrócić na zwyrodnienie plamki związane z wiekiem (AMD), najczęstsza chorobę siatkówki oka, która jest główną przyczyną utraty wzroku u osób po 50. roku życia w krajach rozwiniętych.

W Polsce na wysiękową postać związanego z wiekiem choruje 136 tys. osób. Z każdym rokiem przybywa około 14 tys. pacjentów. Niestety nawet kilkumiesięczne opóźnienie czy zawieszenie leczenia skutkuje szybką utratą wzroku, w większości przypadków bez możliwości jego przywrócenia. Sytuację dodatkowo utrudnia dostęp do leczenia okulistycznego. Najgorsza sytuacja panuje w województwach: wielkopolskim, lubelskim i opolskim, gdzie według szacunków, leczonych jest jedynie ok. 4% chorych. Nieco lepiej jest w województwach: mazowieckim, podlaskim i kujawsko-pomorskim, gdzie leczonych jest ok. 10%, jednak nadal jest to tylko co dziesiąty pacjent.

Do tej pory koszt leczenia AMD stanowił zaledwie około 4% wydatków NFZ na okulistykę ogółem. Problemem była także niska wycena procedur medycznych związanych z leczeniem AMD. Dlatego lekarze i pacjenci od lat walczyli o zwiększenie dostępności do skutecznego leczenia. Szansą miał być ogłoszony 1 maja 2015 roku program lekowy dla chorych z AMD. Niestety do tej pory nie wiadomo, jak będzie on funkcjonował, które ośrodki będą go realizować i w rezultacie, kiedy pacjenci będą leczeni.