Filary odporności

- „Mam słabą odporność" - mówimy, gdy nękają nas nawracające lub długotrwałe infekcje. Kiedy z naszym podejrzeniem powinniśmy udać się do lekarza?

W życiu chyba każdego z nas są okresy, kiedy chorujemy częściej i czasem trudno wytłumaczyć, co jest przyczyną tego zjawiska. Dopiero 2-3 hospitalizacje z powodu infekcji albo 12 lub więcej infekcji w ciągu roku, w tym 6-7 ciężkich, powinny skłonić nas do szukania specjalistycznej pomocy w poradniach zaburzenia odporności.

- Co to są lizaty bakteryjne? Czy można je nazwać „lekami na odporność"?

Lizaty bakteryjne to preparaty zawierające fragmenty zabitych drobnoustrojów, które pobudzają odporność. U chorych, których dotyczy ryzyko częstych infekcji - przede wszystkim dzieci i osób w starszym wieku oraz przewlekle chorych, np. na astmę, przewlekłą obturacyjną chorobę płuc czy choroby układu krążenia - stosowanie lizatów bakteryjnych zmniejsza częstość infekcji dróg oddechowych o około 30 proc. Są to leki skuteczne i bezpieczne.

Lizaty działają na komórki dendrytyczne, aktywując oba typy odpowiedzi immunologicznej - swoistą (nabytą) i nieswoistą (wrodzoną). Obecnie dostępne są dwie grupy lizatów - chemiczne i mechaniczne. Lizaty mechaniczne są nowocześniejsze, zawierają więcej białka, które ma niemodyfikowaną strukturę. Najnowszy, mechaniczny lizat, który może być stosowany w czasie infekcji, zawiera 48 miliardów bakterii. Mamy dobre badania kliniczne, z których wynika, że lizaty mechaniczne zmniejszają liczbę infekcji bakteryjnych dwukrotnie lepiej niż chemiczne, są 6-7 razy skuteczniejsze w porównaniu z innymi środkami zapobiegającymi infekcjom. Z przeprowadzonej w 2012 r. analizy wynika, że chorzy, którym choć raz podano lizat mechaniczny mają o 50 proc. niższe ryzyko zachorowania na infekcje górnych dróg oddechowych. Mamy zatem do dyspozycji nowoczesną formę immunoterapii nieswoistej, która może podnieść odporność i zmniejszyć częstość infekcji.

- Lizaty mechaniczne działają na oba typy naszej odporności. Jaka jest różnica między wrodzoną i nabytą odpowiedzią immunologiczną?

Mamy dwa filary odporności. Pierwszy to odpowiedź immunologiczna wrodzona, na którą składają się nasze naturalne bariery chroniące przed potencjalnym wrogiem, czyli skóra, nabłonki, śluzówki, a także odruchy takie jak płacz, kaszel, kichanie. Barierę ochronną stanowią także wydzieliny - śluz, ślina, łzy oraz rzęski w układzie oddechowym poruszające się w kierunku naturalnych otworów ciała. Jest to także układ makrofagów, neutrofilów, czyli komórek krwi, które występują we krwi lub tkankach, które - trochę bez ładu i składu - ale jednak zabijają wszystko, co obce. Odpowiedź immunologiczna wrodzona nie kształci się, nie pamięta, ale bardzo szybko działa. Kiedy następuje spotkanie z nowym drobnoustrojem, najpierw aktywizuje się nasza odpowiedź immunologiczna wrodzona. Celem jest oczywiście zniszczenie „wroga". Równolegle uruchamia się odpowiedź immunologiczna nabyta, czyli limfocyty T cytotoksyczne i przeciwciała. Ten „obrońca" bardzo precyzyjnie rozpoznaje, czy ma do czynienia ze „swoim" czy z „obcym" i równie starannie niszczy niebezpiecznego intruza. Przy prawidłowo funkcjonującej odporności te dwa filary systemu immunologicznego krzyżują się. Odpowiedź immunologiczna nabyta ma to do siebie, że działa wolniej, od kilkudziesięciu godzin do kilku dni, i uczy się. Po przebyciu przez nas infekcji spowodowanej przez określony drobnoustrój zapamiętuje go i przy następnym kontakcie z tym czynnikiem szybciej ulega aktywacji. Poza tym jest bardzo swoista, dobrze rozpoznaje „swoich" i „obcych". Nasz system immunologiczny w każdej godzinie spotyka się z milionami bakterii, wirusów, a nawet pierwotniaków. I jakoś daje sobie radę...