Zastosowanie suplementów diety w profilaktyce otyłości i jej powikłań

Aby uniknąć zatrważających skutków otyłości, lekarze i dietetycy podkreślają szczególną wagę profilaktyki, która zakłada przede wszystkim zmianę nawyków żywieniowych i stosowanie zbilansowanej, bogatej w witaminy i mikroelementy diety. Niedobór konkretnych składników odżywczych można zaś rekompensować za pomocą suplementów diety.

Problem otyłości

Ponowoczesny kult pięknej, szczupłej i zadbanej sylwetki nakreślił problem otyłości głównie w kategoriach estetycznych. Ze wszystkich stron środki masowego przekazu zalewają nas informacjami na temat nowinek w dziedzinie diet i innowacyjnych zestawów ćwiczeń, które mają pomóc w osiągnięciu wymarzonej, czyli zwykle - eterycznej figury. Należy jednak uświadomić sobie, że walka z otyłością nie jest tylko fanaberią współczesności, a jedną z kluczowych kwestii, z jakimi będzie musiała się zmierzyć WHO. Otyłość jest bowiem niebezpieczną, przewlekłą chorobą, która powstaje wskutek nadmiernej podaży wchłoniętych z pożywienia kalorii w stosunku do zapotrzebowania organizmu. Nadmiar glukozy zostaje przetworzony i zmagazynowany w postaci tkanki tłuszczowej. Wyróżniamy dwa podstawowe typy otyłości: pierwotną i wtórną. O ile otyłość wtórna może być wynikiem wad chromosomalnych, zaburzeń układu nerwowego, czy też stosowania leków, tak otyłość pierwotna jest przede wszystkim spowodowana prowadzeniem niezdrowego trybu życia.

Błędy żywieniowe są główną przyczyną otyłości

Domeną żywo rozwijających się społeczeństw Europy, Ameryki i Azji stał się swoisty kult jedzenia, jako przejaw współczesnego hedonizmu. Jemy dużo i często, a upodobanie do celebrowania obfitych posiłków wynika często z tradycji danej narodowości i jest związane np. ze świętami religijnymi. Równocześnie na niekorzyść zmieniły się nawyki żywieniowe u dzieci i dorosłych. W codziennej bieganinie prym wiodą restauracje typu fast food, które oferują głównie dania wysokokaloryczne i tym samym przyczyniają się do rozwoju otyłości pokarmowej. Rynek branży spożywczej zasypany jest produktami, które obfitują w tłuszcze, sole mineralne czy dodatki chemiczne, które źle wpływają na metabolizm. Nie bez znaczenia są typowe błędy dietetyczne -'zajadanie' stresu, szybkie spożywanie posiłków lub zamiłowanie do słodyczy - oraz powszechna tendencja do unikania sportu. Ponadto nieustannie wzrasta natężenie przekazów perswazyjnych, które docierają do nas z mediów i mogą stymulować układ głodu-sytości w mózgu i w konsekwencji - zwiększać apetyt. Nie należy pomijać też roli uwarunkowań rodzinnych i genetycznych. Niska waga urodzeniowa stanowi ryzyko wystąpienia otyłości i zespołu metabolicznego już u ludzi młodych, podobnie jak przekarmianie dzieci i niemowląt stwarza predyspozycje do otyłości już w grupie 3-4-latków. Wzrost łaknienia i w efekcie zagrożenie otyłością należy wiązać również ze zmianami hormonalnymi i emocjonalnymi u dziewcząt w okresie dojrzewania oraz u kobiet w ciąży.

Otyłość skraca życie

Otyłość wiąże się z wieloma negatywnymi konsekwencjami dla zdrowia, w tym przede wszystkim wywołuje cukrzycę i jej groźne powikłania oraz zwiększa ryzyko chorób serca i krążenia. Szacuje się, że na cukrzycę typu 2 cierpi ok. 80% otyłych. Szczególnie narażone na zapadalność na różne schorzenia są osoby z wysokim wskaźnikiem BMI (Body Mass Index). Przykładowo, niedokrwienie serca występuje u ok. 40% pacjentów z BMI przekraczającym 25. Duże obciążenie organizmu nie jest również obojętne dla układu kostno-stawowego, u osób otyłych często dochodzi do zwyrodnień stawów, złamań i zwichnięć. Wyniki badań potwierdziły ponadto, że otyłość podnosi niebezpieczeństwo udarów mózgu, bezpłodności, nowotworów, kamienicy pęcherzyka żółciowego, a także -obniża jakość i skraca długość życia.

Otyłość wpływa na rozwój cukrzycy typu 2

Według Światowej Organizacji Zdrowia w 2030 roku liczba diabetyków wyniesie aż 380 milionów, czyli o ponad 120 mln więcej niż obecnie. Jedną z czołowych przyczyn tak intensywnego wzrostu zachorowań na cukrzycę jest właśnie plaga otyłości XXI wieku. Zgodnie z danymi epidemiologicznymi, ok. 90-95% przypadków cukrzycy typu 2 występuje wśród ludzi z nadwagą i otyłością. Wynika to z faktu, że otyłość spowodowana podjadaniem i niską aktywnością fizyczną często prowadzi do insulinooporności, czyli niezdolności komórki do przyswajania glukozy, potrzebnej do napędu czynności fizjologicznych komórek, tkanek i narządów. Tak rodzi się cukrzyca typu 2, wcześniej występująca głównie u osób po 50. czy 60. rokiem życia i nazywana cukrzycą starczą, a obecnie coraz częściej pojawiająca się u ludzi młodych i dzieci. Długotrwały nadmiar cukru glukozy we krwi skutkuje m.in. neuropatią, która przejawia się w osłabieniu tempa przewodzenia bodźców przez układ nerwowy, retinopatią oka, która może prowadzić do całkowitej utraty wzroku, nefropatią, powodującą uszkodzenie nerek oraz stopą cukrzycową, objawiająca się niedostatecznym ukrwieniem stóp, gorszym gojeniem się ran, a w krańcowych przypadkach -owrzodzeniami prowadzącymi do amputacji.

Rola profilaktyki otyłości i jej powikłań

Istnieje nierozerwalny związek pomiędzy jakością i długością życia a stylem odżywiania się -bogata w witaminy i mikroelementy dieta wspomaga prawidłowe funkcjonowanie organizmu. W praktyce, perfekcyjnie zbilansowana dieta jest trudna do zrealizowania. Przykładowo, zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia powinno się spożywać 20-40 g błonnika dziennie, podczas gdy w Europie, w tym w Polsce, kształtuje się to na poziomie zaledwie 12-15 g. Niedobór tego i innych składników pożywienia rekompensują suplementy diety, które w skoncentrowanej formie dostarczają składników odżywczych lub innych substancji o działaniu żywieniowym lub fizjologicznym.

Topinambur zawiera inulinę i oligofruktozę. Inulina to niestrawny i rozpuszczalny w wodzie materiał zapasowy gromadzony głównie w kłączach oraz dolnych częściach łodyg. Inulina jest doskonałym „wypełniaczem" żołądka, przez mózgowy ośrodek regulacyjny „odczuwania głodu i sytości", odbieranym jako pełnowartościowy pokarm. Dzięki temu skutecznie hamuje „wilczy apetyt" łakomczuchów i przedłuża okres sytości, co sprzyja stosowaniu niskokalorycznej diety. Inulina absorbuje cząsteczki tłuszczu oraz cukru i dlatego m.in. zapobiega hiperglikemii. Stanowi też pożywkę dla rozwoju probiotycznej mikroflory przewodu pokarmowego zakwaszającej zdrowotnie środowisko jelit, co ma działanie bakteriobójcze i zapobiega stanom zapalnym jelit. Zdrowa flora bakteryjna jelit jest barierą dla bakterii chorobotwórczych, a więc inulina wspomaga również układ immunologiczny i przyczynia się do wzrostu odporności całego organizmu. Inulina ma duże znaczenie dla osób odchudzających się, ponieważ pobudza kurczliwość jelita, czym przyspiesza wypróżnienia i przeciwdziała zaparciom.

Składniki czynne liści morwy białej wpływają na normalizację poziomu cukru we krwi poprzez ograniczanie metabolizmu tzw. cukrów złożonych - skrobi, sacharozy, a co za tym idzie zmniejszanie ich przemiany w łatwo przyswajalną glukozę. Niestrawione węglowodany zostają wydalone z kałem. Blokada rozkładu węglowodanów wspomaga odchudzanie, zapobiega bowiem tzw. przemianie lipidowej - czyli przemianie w tłuszcz. Ponadto czynne substancje z morwy białej zmniejszają łaknienie na słodycze.

Kwas alfaliponowy zwiększa metabolizm węglowodanów i lipidów - w ten sposób wspomaga leczenie cukrzycy i ułatwia odchudzanie. Hamuje też utlenianie tłuszczy i cholesterolu dzięki czemu m.in. chroni układ krążenia krwi przed miażdżycą. Ponadto działa jako przeciwutleniacz i potęguje działanie innych przeciwutleniaczy m.in. witamin A, C i E. Kwas alfaliponowy wspomaga przemianę glukozy w neutralne dla ustroju zapasy glikogenu w wątrobie oraz powoduje wzrost wrażliwości komórek na insulinę, przez co znacząco zmniejsza poziom glukozy we krwi.

Połączenie biotyny i chromu z kolei wpływa na obniżenie poziomu trójglicerydów i fruktozaminy, co w dużym stopniu zmniejsza ryzyko zespołu kardiometabolicznego. Biotyna wspomaga spalanie kalorii. Witamina ta aktywnie uczestniczy w przemianie cukrów, tłuszczu i aminokwasów oraz stanowi koenzym regulujący metabolizm glukozy. Chrom korzystnie wpływa na przemianę materii, ogranicza łaknienie oraz ułatwia odchudzanie, aktywizując energochłonne przemiany metaboliczne w organizmie.