Odwodnienie: szczególnie niebezpieczne dla seniorów

O tym, co nam grozi, jeśli pijemy , mówi Aneta Kościołek, dietetyk z Kliniki Szafirowa, biotechnolog i specjalista do spraw zdrowia publicznego.

Woda, to życie zwykło się mawiać. Dlaczego jest tak istotna?
stanowi około 55 proc. masy ciała dorosłego człowieka i jest substancją niezbędną do życia, bowiem pełni wiele istotnych funkcji: jest materiałem budulcowym komórek i tkanek, bierze udział w transporcie wewnątrzustrojowym składników pożywienia oraz stanowi odpowiednie środowisko dla większości procesów metabolicznych, czyli trawimy pokarmy nie tylko dzieki enzymom trawiennym, ale właśnie dzięki obecności wody w naszym organizmie.

Ile wody powinniśmy pić codziennie, a zwłaszcza podczas upałów?
W okresie letnim szczególnie należy zwrócić uwagę na ilość wody spożywanej przez osoby starsze, bowiem woda odgrywa bardzo ważną rolę w regulacji temperatury ciała. Zapotrzebowanie organizmu na wodę w upalne dni znacząco wzrasta z 1,5– 2 do nawet 3– 3,5 litrów dziennie. Zaledwie 300 ml wody w ciągu doby organizm człowieka potrafi wytworzyć sam, w procesach przemiany materii, dlatego pozostałą ilość wody należy dostarczyć z wypijanymi płynami.

A co się dzieje, jeśli zaniedbujemy przyjmowanie wystarczającej ilości wody?
Niedostateczna podaż wody szybko może doprowadzić do zachwiania równowagi wewnątrzustrojowej, a w konsekwencji do poważnych zaburzeń stanu zdrowia, a nawet śmierci. Wraz z wiekiem pogorsza się funkcjonowanie narządów i nawet niewielkie zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej mogą inicjować proces chorobowy lub prowadzić do zaostrzenia chorób współistniejących, co wymaga niejednokrotnie leczenia w warunkach szpitalnych.

Jakie są objawy odwodnienia?
Do charakterystycznych objawów odwodnienia należą: ból i , uczucie osłabienia suchość błon śluzowych, obrzęki kończyn dolnych i górnych, utrata elastyczności skóry i zapadnięte oczy, zaparcia, zaburzenia świadomości, zaburzenie pracy serca i omdlenia.

Kto jest najbardziej narażony na niedobory wody?
Najbardziej narażone są szczególnie dzieci i osoby po 65. roku życia. U osób starszych skutkeim niedoboru wody, jest najczęściej odwodnienie hipertoniczne, które wywołane jest zbyt małą ilością wypitej wody. Z wiekiem następuje, bowiem upośledzenie fizjologicznego odruchu pragnienia Ponadto spada wrażliwość nerwów obwodowych znajdujących się w jamie ustnej, gardle, przełyku i żołądku, które przekazują do mózgu informacje na temat objętości przyjętych płynów i wpływają na wytwarzanie wazopresyny - hormonu regulującego objętość płynów ustrojowych. Kolejnymi przyczynami odwodnienia u osób starszych mogą być biegunki (zespół jelita nadwrażliwego), gorączka, cukromocz czy niewydolność nerek. Szczególną uwagę na ilość wypijanych napojów należy zwrócić u osób z chorobą Alzheimera i Parkinsona, gdyż przy tych chorobach występują zaburzenia połykania, a te mogą powodować niechęć do picia.

Co robić, gdy dojdzie już do odwodnienia organizmu?
Leczenie odwodnienia polega na uzupełnianiu niedoboru wody płynami bezelektrolitowymi – doustnie podaję się wodę lub niesłodzoną herbatę, a w warunkach szpitalnych dożylnie – 5% glukozę. Jednakże należy pamiętać, by niedoboru wody nie należy uzupełniać zbyt szybko.

Po pierwsze, zapobiegać. Kilka słów o profilaktyce odwodnienia...
Aby nie dopuścić do odwodnienia, zwłaszcza u seniorów i małych dzieci należy zapewnić stały i łatwy dostęp do płynów. Pić małe porcje, ale często, najlepiej wodę wysokozmnieralizowaną (powyżej 1500 mg/l). Pamiętajmy, by przypominać tym najmłodszym i najstarszym o konieczności wypijania w ciągu dnia co najmniej 1,5 litra płynów, nawet przy braku pragnienia. Optymalnie dla organizmu byłoby wypijać 2-3 litry wody dziennie.

Nie samą wodą żyje człowiek. Jednak z jakich płynów warto zrezygnować w czasie upałów?
W bardzo powinno się raczej unikać napojów działających odwadniająco, takich jak kawa, czarna herbata, cola, piwo i napary z pokrzywy.