"Natłok" wyjaśnia sens naszego widzenia peryferyjnego

Sądzono, że zjawisko to utrudnia rozpoznawanie rzeczy, ale zespół brytyjskich i amerykańskich naukowców utrzymuje teraz, że efekt natłoku - stan generowany przez mózg, a nie oko - nie ma w sobie nic z przypadkowości. Odkrycia dokonane w toku badań zostały opisane w czasopiśmie Current Biology.

W porównaniu z widzeniem środkowym, w polu widzenia peryferyjnego pracuje znacznie mniej neuronów. To prowokuje mózg do skupiania się na tym, co mamy bezpośrednio przed sobą, umniejszając rolę wszystkiego tego, co znajduje się poza obszarem skupienia. Dla wielu osób posiadających doskonały wzrok efekt natłoku nie stwarza problemu. Niemniej w przypadku milionów innych, którzy utracili zdolność widzenia środkowego z powodu zwyrodnienia plamki żółtej, niedowidzenia ("leniwego oka") i innych chorób i schorzeń oczu, rozpoznawanie słów, a nawet osób stojących przed nimi, może stać się niezwykle trudne, ponieważ są oni zmuszeni do polegania na nieostrości peryferyjnego pola widzenia.

Naukowcy z University College w Londynie (UCL) w Wlk. Brytanii i Harvard Medical School w USA są przekonani, że lepsze poznanie mechanizmów stojących za efektem natłoku może pomóc w poprawieniu widzenia u osób, których widzenie środkowe uległo uszkodzeniu, poprzez zmianę sposobu przedstawiania przedmiotów na przykład w telewizji czy Internecie.

"Jeżeli zrozumiemy, kiedy efekt natłoku powstaje, a kiedy go nie ma, potencjalnie będziemy mogli wówczas tworzyć teksty i obrazy, które z mniejszym prawdopodobieństwem będą ten efekt wywoływać" - wyjaśnia dr John Greenwood z UCL. "Podobnie, jeżeli zrozumiemy, w jaki sposób wyglądają rzeczy, kiedy powstaje natłok, potencjalnie będziemy mogli generować teksty i obrazy, które będą rozpoznawalne nawet przy efekcie natłoku."

W ramach prowadzonych badań zespół poprosił uczestników do spojrzenia kątem oka na mały obszar losowo dobranego szumu wzrokowego (podobnego do szumu, który obserwujemy w przypadku utraty sygnału telewizyjnego) i poinformowania naukowców, kiedy obszar otoczą prążkowane fragmenty, skierowane w określonym kierunku. Naukowcy stwierdzili, że efekt natłoku powoduje, że rzeczy przed nami wydają się bardziej regularne dzięki połączeniu w jedno innych obiektów znajdujących się w pobliżu.

Aby zademonstrować swoje odkrycie zespół wykorzystał fotografię przedstawiającą malowniczo położoną osadę nadmorską Cinque Terre we Włoszech. Zastąpili normalną reprodukcję widoku obrazem z przetransformowanymi fragmentami, w których zamienili miejscami poszczególne piksele. Kiedy widz koncentrował się na znajdującym się w środku brązowym domu (niezmieniony obraz), fragmenty "szumu" znikały i zdjęcie wydawało się zasadniczo nieuszkodzone.

W podsumowaniu artykułu napisali, ze efekt natłoku może wywołać pozorną strukturę, tam gdzie jej nie ma. - Choć często jest określany jako proces zakłócający, który powoduje tłumienie lub całkowitą utratę obrazów, wykazaliśmy, że efekt natłoku zmienia wygląd obiektów w sposób systematyczny - napisali.

- Jesteśmy przekonani, że ta tendencja naszego mózgu do zakładania, że świat jest regularny mogła wykształcić się z uwagi na fakt, że mniejsza liczba komórek mózgu odpowiada za skraj naszego pola widzenia w porównaniu do jego środka - dodaje dr Greenwood - Innymi słowy przy takich zasobach nasz mózg nie jest w stanie wytworzyć nic lepszego ponad uproszczony szkic.


Więcej informacji:

Current Biology:


University College London (UCL):