Groźne promieniowanie UV

Światowa Organizacja Zdrowia przedstawiła niedawno raport dotyczący zagrożeń, jakie niesie za sobą promieniowanie ultrafioletowe. Informacje te mają na celu uruchomienie programów ochrony zdrowia, które będą promowały profilaktykę w opisywanej dziedzinie.

Promieniowanie ultrafioletowe, które dociera do powierzchni ziemi, składa się w przeważającej części z promieniowania UV-A (długość 315-380 nm) i w niewielkim stopniu z promieniowania UV- B (długość 280-315 nm). Większość promieni UV-B i promienie UV- C (długość 10-280 nm) pochłaniane są przez atmosferę. Poziom promieniowania UV zależny jest od kilku czynników:

* wysokości Słońca - im wyżej znajduje się Słońce, tym promieniowanie jest silniejsze,
* szerokości geograficznej - obszary znajdujące się bliżej równika narażone są na silniejsze promieniowanie,
* zachmurzenia - bezchmurne niebo przyczynia się do intensywnego promieniowania,
* grubości warstwy ozonowej,
* odbicia od powierzchni Ziemi - śnieg odbija ok. 80 proc. promieniowania, trawa ok. 10 proc..

Promieniowania ultrafioletowego nie da się ani zobaczyć, ani poczuć, dlatego ważny jest pomiar i ustalenie jego siły dla określonych miejsc na świecie. Należy pamiętać, że obok niezależnych od nas czynników powodujących zagrożenie dla zdrowia, występuje szereg takich, o których tylko my decydujemy. Odpowiednie środki powzięte przez nas zmniejszają ryzyko zachorowań na raka skóry, np ograniczenie aktywności na powietrzu podczas dużego nasłonecznienia. Ponadto, powszechnie wiadomo, że osoby o jasnej karnacji są bardziej narażone na negatywne działanie promieniowania UV niż te o karnacji ciemnej.

Narażanie skóry na nadmierne promieniowanie UV grozi poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi. WHO podaje, że bezpośrednimi jego konsekwencjami mogą być: rak skóry, w tym także czerniak złośliwy; rak rogówki lub spojówki; katarakta, czyli choroba powodująca zmętnienie soczewki i prowadząca często do ślepoty; poparzenia skóry; uaktywnienie się wirusa typu herpes (powodującego m. in. opryszczkę), przyspieszone starzenia się skóry.

Jeśli chodzi o liczby, WHO podało, że około 60 000 ludzi rocznie umiera na choroby wywołane przez promieniowanie słoneczne, śmierć 40 000 spowodowana jest czerniakiem złośliwym, kolejnych12 000 zaś innymi odmianami raka skóry. Najbardziej zagrożeni czerniakiem, ze względu na jasną barwę skóry, są mieszkańcy Europy, Zachodniego Pacyfiku (Australii, Japonii, Nowej Zelandii), Ameryki Północnej. Na obszarach Afryki, największe żniwo zbiera katarakta.

Promieniowanie UV ma jednak także korzystne efekty, umożliwia organizmowi ludzkiemu produkcję witaminy D. Witamina D zapobiega rozwojowi chorób kości- krzywicy i osteoporozie, a dieta nie zawsze pozwala na utrzymanie jej odpowiedniego poziomu w organizmie. Populacje żyjące na niskich szerokościach geograficznych często wykorzystują promieniowanie UV do produkcji witaminy D.

Problemem jest jednak zbyt duże promieniowanie UV, nie jego niedostatek, a więc zapobieganie chorób z nim związanych stanowi troskę WHO. Ludzie powinni się stosować do zaleceń mających na celu prewencję w zakresie chorób wywołanych przez promieniowanie ultrafioletowe. Należy unikać przebywania w miejscach nasłonecznionych szczególnie między godziną 10 a 14, nosić odpowiednie ubranie ochronne ( czapki z daszkiem, bądź kapelusze, okulary przeciwsłoneczne, etc.), stosować kremy ochronne, zadbać o ochronę skóry dzieci, gdyż jest on niezwykle wrażliwa na promieniowanie UV.

Śmiertelność spowodowana chorobami związanymi z promieniowaniem UV jest bardzo wysoka, toteż uświadomienie zagrożeń z nim związanych stanowi jeden z ważnych elementów działalności WHO.