Jak czytać etykiety na produktach spożywczych?

UE wprowadziła odpowiednie przepisy, by zagwarantować, że wszelkie oświadczenia o wartościach zdrowotnych lub żywieniowych zamieszczane na opakowaniach produktów żywnościowych są zgodne z prawdą i opierają się na dowodach naukowych. Oświadczenia typu „niskotłuszczowy” lub „bogaty w błonnik” muszą być zgodne ze zharmonizowanymi definicjami, dzięki czemu określenia te mają to samo znaczenie we wszystkich krajach UE.

Na przykład jako „bogate w błonnik” można określić tylko produkty zawierające co najmniej 6 g błonnika na 100 g. Na produktach żywnościowych zawierających dużo tłuszczu lub cukru nie można umieszczać informacji typu „zawiera witaminę C“. Oświadczenia zdrowotne typu „dobre dla serca” są dozwolone tylko wtedy, jeśli można je naukowo udowodnić. Nie można opatrzyć pozytywnym oświadczeniem zdrowotnym produktu zawierającego zbyt dużo soli, tłuszczu lub cukru. Jeśli substancja dodatkowa ma symbol E, oznacza to, że przeszła testy bezpieczeństwa i została zatwierdzona do użytku na tereni UE. Zatwierdzenie to podlega monitorowaniu, ocenie i aktualizacji w świetle nowych danych naukowych.

Najczęściej spotykane substancje dodatkowe to:

• przeciwutleniacze: przedłużają trwałość żywności, zapobiegając reakcji tłuszczy, olejów i niektórych witamin z tlenem z powietrza. Utlenianie powoduje jełczenie i utratę koloru.
• barwniki: używa się ich czasem do zastąpienia naturalnego koloru utraconego w czasie przetwarzania lub przechowywania żywności lub do zapewnienia jednolitości koloru. Karmel (E150a) stosowany w takich produktach, jak sosy pieczeniowe i napoje bezalkoholowe.
• emulgatory, stabilizatory, substancje żelujące i zagęszczacze: emulgatory takie jak lecytyny (E322) wspomagają łączenie się składników, które normalnie pozostałyby oddzielone, np. oleju i wody. Działanie stabilizatorów polega na niedopuszczeniu do oddzielenia się połączonych składników. Powszechnie stosowaną substancją żelującą, na przykład w produkcji dżemów, jest pektyna (E440). Zagęszczacze nadają żywności gęstszą konsystencję w taki sam sposób, jak dodanie mąki zagęszcza sos.
• substancje wzmacniające smak i zapach: podkreślają smak i zapach słonych i słodkich produktów żywnościowych, nie nadając im własnego zapachu czy smaku. Glutaminian sodu (E621) często jest dodawany do przetworzonej żywności, zwłaszcza do zup, sosów i kiełbas.
• konserwanty: zapobiegają psuciu się żywności. Większość produktów żywnościowych o długim okresie przechowywania zawiera konserwanty, chyba że w ich przypadku zastosowano inną metodę konserwacji, np. mrożenie, puszkowanie czy suszenie. Suszone owoce często poddaje się działaniu dwutlenku siarki (E220) w celu powstrzymania rozwoju pleśni lub bakterii, podczas gdy w procesie peklowania boczku, szynki, wołowiny czy innych mięs często stosuje się azotany i azotyny (E249 - E252).
• substancje słodzące: często używa się ich zamiast cukru w takich produktach, jak napoje gazowane, jogurty i guma do żucia. Przykłady: aspartam (E951), sacharyna (E954), acesulfam-K (E950) i sorbitol (E420).

Na podstawie broszury informacyjnej wydanej przez ECK