Zamaskowana cukrzyca

Niekiedy typowe objawy cukrzycy wywołuje inna choroba, leki czy stres. Wczesne rozpoznanie jest jednak niezbędne, bowiem choroba nie leczona zwiększa poważnie zapadalność na zawał serca, udar mózgu i inne groźne choroby. W nierozpoznanych przypadkach choroba rozwija się w sposób ukryty i nie leczona podstępnie degraduje zdrowie.

Objawy degradacji, choć maskowane innymi chorobami są rozpoznawalne. Uważny obserwator znający skutki zablokowania utylizacji (wykorzystania) glukozy potrafi je powiązać z działaniem cukrzycy. Typowym objawem, który powinien wzbudzić podejrzenie o cukrzycę jest trudne do wytłumaczenia, stałe fizyczne i psychiczne zmęczenie i ogólne osłabienie. Podejrzenia powinny wzbudzić trudne do wytłumaczenia zmiany w nastroju i nastawieniu do zadań życiowych, depresja.

Oczywiście, nie wszystkie emocje u osoby z cukrzycą zależą od upośledzenia spalania glukozy.
Depresja czy wybuchowość mogą mieć inne typowe źródło. Są to jednak objawy na pewno najwcześniejsze i najbardziej powszechne - toteż pomimo wielu możliwych przyczyn powinny być diagnozowane również pod kątem tej choroby.

Do pewnego rodzaju masek chorobowych, za którymi kryje się cukrzyca należą objawy skórne, takie jak: świąd skórny, szczególnie w okolicy narządów płciowych, świąd pochwy, czyraki, grzybica paznokci, złe gojenie ran, wykwity zależne od nagromadzenia tłuszczów w skórze, wypadanie włosów, itp.

Podejrzeniem o cukrzycę można też obarczyć szybko postępujące zmiany chorobowe dziąseł i jamy ustnej i trudności w ich leczeniu. Na przykład oporne w leczeniu ropniaki przyzębne, uporczywe pleśniawki lub zakażenia drożdżakowe jamy ustnej. Przy wykluczeniu stosowanych w tym czasie leków immunosupresyjnych, antybiotyków, itp. te wszystkie dolegliwości mogą być brane pod uwagę jako ukryte objawy cukrzycy.

Innym objawem zamaskowanej choroby mogą być zaburzenia odczuwania smaku, do czego może się przyczyniać nie rozpoznana neuropatia cukrzycowa. Choć wyraźna obwodowa neuropatia cukrzycowa jest rzadkim objawem powikłań cukrzycy, to jednak często ujawnia się w ograniczonej formie jako pieczenie jamy ustnej lub języka.

Mikroangiopatie cukrzycowe - retinopatia, neuropatia, nefropatia - są groźnymi dla zdrowia komplikacjami nie rozpoznanej przez wiele lat i wysoce zaawansowanej cukrzycy. Choroba może przebiegać niekiedy kilkanaście lub więcej lat, zanim ujawnią się ich pierwsze objawy pozwalające zarazem zidentyfikować pierwotną przyczynę - cukrzycę.

Mikroangiopatie to powstające przez wiele lat w cukrzycy poważne zmiany strukturalne w naczyniach włosowatych takich narządów, jak siatkówka oka, nerki, stopy.

Sprawdzoną metodą wykrywania wczesnych powikłań cukrzycowych w obrębie siatkówki oka jest dokładne badanie okulistyczne.

Bodźcem do takiego badania powinno być np. trudne do wytłumaczenia zamazane widzenie. Wśród różnych przyczyn może to być również skutek przenikania glukozy do soczewki oka. Zmienia to jej kształt, zamazuje ostrość widzenia. Dolegliwość ta zanika powoli, po wdrożeniu leczenia.W przypadku powikłań nerkowych, czyli nefropatii, choroba objawia się wydalaniem z moczem albumin i innych białek. Jej wczesne rozpoznanie wymaga bardzo czułych pomiarów rannych porcji moczu lub próbki całodobowej. Trzeba wiedzieć, że objawy retinopatii i nefropatii nie są dobrymi wskaźnikami wczesnego rozpoznania cukrzycy. Jawne objawy nefropatii rozwijają się dopiero po 10 latach, zaś widoczne zmiany w siatkówce oka rzadko widoczne są przed 15 rokiem trwania cukrzycy.

Inaczej jest z powikłaniami neuropatii cukrzycy w obrębie układu nerwowego, których objawy mogą pojawić się w każdym momencie choroby. Objawy tej choroby przyjmują wiele postaci i są widoczne, jako: drętwienie, pieczenie, palenie, brak czucia w skórze, zwłaszcza palców dłoni i stóp, nasilające się kurcze mięśni łydek (w nocy) lub niedowłady mięśni, czy porażenia, niedowład jednego z nerwów.

Innymi charakterystycznymi maskami cukrzycy są objawy ginekologiczne. Może to być np. zapalenie bakteryjne pochwy, grzybica pochwy, zaburzenia miesiączkowania. Po wykluczeniu możliwośći, że jest to powikłanie kuracji antybiotykowej, i dokładnym wywiadzie lekarz pierwszego kontaktu powinien uwzględnić tę ewentualność i wykryć chorobę.

U kobiet zwrócić uwagę powinny problemy położnicze każda nieudana ciąża powinna stanowić wskazanie do wykonania co najmniej testowego badania tolerancji glukozy.

U mężczyzn objawem skrycie przebiegającej cukrzycy może być impotencja z powodu niedomogi wzwodu prącia. Pojawić się może po wielu latach nie rozpoznanej choroby, jako uszkodzenie unerwienia ciał jamistych prącia, ale może być także jednym z pierwszym objawów cukrzycy.

Na koniec trzeba wspomnieć o tzw. czynnikach ryzyka zachorowania na cukrzycę. Należą do nich dziedziczenie choroby (obciążenie genetyczne), skłonność do otyłości, miażdżycy, nadciśnienia i choroby niedokrwiennej serca, mózgu, kończyn dolnych; zmniejszona odporność na choroby wirusowe, bakteryjne, grzybice, itp.; choroby wątroby i trzustki, kamice żółciowe i dróg moczowych. Osoby obarczone tymi czynnikami ryzyka powinny co pewien czas poddawać się badaniom przy pomocy doustnego testu tolerancji glukozy na obecność cukrzycy.



konsultacja prof. dr hab. med. Andrzej Danysz