Rutynowe kontrole stanu zdrowia nie zawsze przynoszą pożytek

"Na podstawie zaobserwowanych dowodów, zachęcanie chorych do przeprowadzania ogólnych kontroli stanu zdrowia raczej nie przynosi korzyści" - zauważa kierownik naukowy, Lasse Krogsbøll z The Nordic Cochrane Centre w Kopenhadze, Dania. "Jedną z przyczyn może być fakt, że lekarze rozpoznają dodatkowe problemy i podejmują działanie, kiedy spotykają się z pacjentem z innych powodów".

Ogólne kontrole stanu zdrowia to standardowa praktyka w wielu krajach europejskich i są one oferowane w celu redukcji liczby zgonów i problemów zdrowotnych poprzez umożliwienie wczesnego wykrycia i leczenia choroby. Zespół natomiast odkrył, że pociągają też za sobą potencjalnie negatywne implikacje, których nie przewidziano. Przykładem może być zdiagnozowanie i leczenie chorób, które mogły nigdy nie dać jakichkolwiek objawów czy skrócić życia.

Ustalenia naukowców opierają się na 14 testach z udziałem 182.880 osób. Badani zostali podzieleni na potrzeby testów na co najmniej dwie grupy: jedna grupa była proszona o przeprowadzanie ogólnych kontroli stanu zdrowia, a druga nie. Liczba nowych diagnoz została w zasadzie słabo zbadana, ale w jednym z testów, kontrole stanu zdrowia doprowadziły do większej liczby wszelkiego typu diagnoz. W kolejnym teście, w grupie osób proszonych o przeprowadzane ogólnych kontroli stanu zdrowia, jak można było się spodziewać, prawdopodobieństwo zdiagnozowania lub wysokiego poziomu było wyższe. W ramach trzech testów zidentyfikowano dużą liczbę nieprawidłowości wśród grup objętych badaniami przesiewowymi.

Aczkolwiek na podstawie 9 testów obejmujących w sumie 11.940 zgonów, naukowcy odkryli, że w perspektywie długofalowej nie ma żadnej różnicy między liczbą zgonów w dwóch grupach, ani w ogóle, ani konkretnie z powodu nowotworu lub choroby serca. Inne wyniki nie zostały gruntownie przeanalizowane, ale zasugerowały, że zapewnianie ogólnych kontroli stanu zdrowia pozostaje bez wpływu na przyjęcia do szpitali, upośledzenia, kłopoty, skierowania do specjalistów, dodatkowe wizyty lekarskie i chorobowe zwolnienia z pracy.

"Nie twierdzimy, że lekarze powinni zaprzestać przeprowadzania badań czy proponowania leczenia, kiedy podejrzewają jakiś problem. Sądzimy jednak, że należy sprzeciwiać się inicjatywom podejmowanym w ramach publicznej opieki zdrowotnej, polegającym na oferowaniu ogólnych kontroli stanu zdrowia".

Wedle niedawno opublikowanego przeglądu, nowe badania powinny skupić się na indywidualnych komponentach kontroli stanu zdrowia, by lepiej ukierunkować je na rozpoznawanie takich schorzeń, jak choroby nerek czy . Co więcej powinny być poświęcone analizie szkodliwych skutków ogólnych kontroli stanu zdrowia, które są często pomijane, prowadząc do mylnych wniosków, co do bilansu korzyści i strat. Kolejny problem polega na tym, że osoby poddające się kontrolom stanu zdrowia na zaproszenie mogą nie być tymi samymi, które nie przechodzą takich kontroli. I jeszcze jedno: osoby zagrożone wysokim ryzykiem poważnej choroby mogą być mniej skłonne do poddawania się kontrolom.

Więcej informacji:

The Nordic Cochrane Centre


The Cochrane Library