Paraliż senny - co to jest?

Budzisz się, czujesz ogarniający cię strach i niemoc. Nie możesz wykonać żadnego ruchu ani nie możesz nic powiedzieć. Słyszysz tylko nieprzyjemne odgłosy oraz wydaje ci się, że bezwładnie spadasz lub twoja klatka piersiowa jest czymś przygnieciona. Rytm serca wzrasta, a ty czujesz, że coraz trudniej ci oddychać. Czy nie brzmi to przerażająco? Ale nie jest to horror, lecz coraz więcej osób doświadcza tego typu przeżycia. Te koszmarne objawy to typowe zaburzenie snu, zwane paraliżem sennym lub przysennym. Według aktualnych badań od 17 do 20% osób doświadcza powyższego stanu lub innej formy paraliżu sennego przynajmniej raz lub dwa razy w ciągu swojego życia. Jednak większość specjalistów twierdzi, że tej postaci sennych zaburzeń doświadcza o wiele więcej osób, bowiem zazwyczaj tego typu przypadki nie są zgłaszane. Okres niezdolności do wykonywania dowolnych ruchów zazwyczaj ma miejsce na początku snu, w nocy lub rano. Senny paraliż sprawia, że osoba podczas bezruchu pozostaje świadoma i stan taki trwa od kilku sekund nawet do 15-20 minut.

W ponad 80% przypadków paraliżowi sennemu towarzyszy poczucie zagrożenia lub przerażające halucynacje tj. wrażenie unoszonego ciała, obecności rąk na gardle lub widzenie humanoidalnych form. Czasami również osoby będące pod wpływem paraliżu słyszą krzyki. Zjawisko to znane jest człowiekowi od wieków. Historia pełna jest dziwnych opowieści o nocnych wizytach zjaw i duchów itp. Galen już w czasach antycznych szukał logicznej przyczyny tych zjawisk, twierdząc, że ich źródło może być związane z żołądkowymi problemami. Niektórzy badacze twierdzili, że senny paraliż wynika z działalności demonów, atakujących czarownic lub innych złych duchów. Natomiast w Azji Południowej paraliż senny był uważany za spotkanie ze złym Dżinem lub innym demonem. Wielokrotnie z sennym demonem utożsamiana była jakaś kobieca postać. Obecnie naukowcy stwierdzili, że istnieje również powiązanie pomiędzy sennymi paraliżami, a rzekomymi porwaniami przez kosmitów. Problem ten jest szczególnie widoczny w Stanach Zjednoczonych, bowiem duża ilość zbadanych przypadków porwań ma wspólne cechy tj. migające światła, dziwne dźwięki, uczucie paraliżu, lewitacja i ciężar na klatce piersiowej. Przypuszcza się, że halucynacje tego rodzaju są generowane przez wpływy współczesnej kultury popularnej.

Zaburzenia wytwarzane są prawdopodobnie przez jeden z fizjologicznych mechanizmów w mózgu. Ma to także związek z fazą snu REM (w tej fazie występuje wysoka aktywność mózgu, nieregularny oddech i pojawiają się marzenia senne). Wpływ na wystąpienie paraliżu sennego może mieć gwałtowne wybudzenie się ze snu w fazie REM oraz zasypianie podczas którego nie doszło do utraty świadomości. Paraliż senny według naukowców jest stanem indywidualnym, a halucynacje związane z paraliżem są wynikiem aktywności mózgu. Naukowcy dowiedli, że wiele osób doświadczających paraliży sennych cierpi na narkolepsje, czyli niekontrolowane napady senności w ciągu dnia, spowodowane silnymi emocjami tj. radość bądź strach.