Opieka zdrowotna: pełnia praw

Sytuację mogą zmienić szkolenia dla pracowników służby zdrowia z zakresu geriatrii oraz specyfiki pracy ze starszymi pacjentami. Powinny mieć one na celu nie tylko zwiększenie wiedzy, ale także uwrażliwienie na potrzeby i problemy, z jakimi spotykają się osoby starsze w trakcie korzystania z usług medycznych. Spotkania takie mogą być organizowane zarówno z inicjatywy osób kierujących placówkami medycznymi, władz lokalnych, jak i organizacji pozarządowych.

Spotkania pracowników służby zdrowia z organizacjami działającymi na rzecz seniorów i starszymi pacjentami są najlepszym sposobem na wymianę informacji, poznanie problemów, skarg osób starszych - ale także pomysłów na zmiany. W Polsce instytucje oferujące usługi mieszkańcom nie mają obowiązku prowadzenia konsultacji społecznych - a szkoda, gdyż zawsze wysłuchanie informacji zwrotnej ułatwia dostosowanie oferty usług do potrzeb odbiorców. W praktyce okazuje się, że kadry zarządzające nie wiedzą o wielu problemach i dlatego nie podejmują działań zaradczych.

Kadry zarządzające placówkami służby zdrowia powinny kształtować odpowiednie postawy wobec ludzi starszych wśród kadr medycznych. Warto powoływać komisje etyczne w przychodniach i szpitalach, które rozpatrywałyby skargi pacjentów i reagowały na niewłaściwe zachowania ze strony pracowników służby zdrowia.

Przeciwdziałanie dyskryminacji starszych osób nie wymaga dużych nakładów finansowych. Niektóre działania wymagają jedynie minimum wysiłku pracowników służby zdrowia, pomocy społecznej oraz organizacji pozarządowych czy stowrzyszeń. Działania takie mogą obejmować:

Monitorowanie jakości usług
Może to być np. skrzynka, gdzie wrzuca się spisane skargi czy uwagi lub też ankieta przeprowadzana wśród pacjentów. Również organizacje seniorskie powinny mieć swój udział w monitorowaniu usług medycznych (gromadzenie zażaleń i postulatów odnośnie funkcjonowania służby zdrowia zgłaszanych przez osoby starsze, przedstawianie zebranych informacji decydentom.

Przyjazna przestrzeń
Dobra organizacja punktu informacyjnego - starszy pacjent powinien uzyskać ważne dla niego informacje w rejestracji czy innym wyznaczonym miejscu, tak aby nie było konieczne "bieganie od gabinetu do gabinetu". Dużym ułatwieniem byłaby także możliwość telefonicznego umówienia się do lekarza na konkretną godzinę. Osoby pracujące w takim punkcie powinny być odpowiednio przeszkolone do kontaktów ze starszymi pacjentami. Często właśnie ze strony osób w rejestracji seniorzy spotykają się z nienależytym potraktowaniem.

Praca z osobą starszą, jej rodziną i organizacjami pozarządowymi
Wspieranie podmiotowości pacjenta i wpływu obywateli na funkcjonowanie placówek służby zdrowia wydaję się dobrą drogą do ograniczenia przejawów dyskryminacji w tej sferze.

Edukacja prozdrowotna seniorów i ich rodzin
Informowanie osób starszych o specyfice procesu starzenia, najczęstszych chorobach i możliwościach zapobiegania im, promocja aktywności i zdrowego starzenia się. Tego typu zadania mogą z powodzeniem realizować organizacje pozarządowe we współpracy z lekarzami. Działania edukacyjne powinny również obejmować szkolenia nt. praw pacjenta - aby osoby starsze znały swoje prawa i potrafiły ich bronić.

Tworzenie i wspieranie organizacji samopomocowych
Człowiek nie może pozostać sam z chorobą. Tego rodzaju organizacje spełniają ważną funkcję: kompleksowo zajmują się edukacją chorych, ich rodzin i społeczeństwa, monitorują jakość usług medycznych.

Rozwiązania wspierające rodzinę starszego pacjenta
Tego rodzaju działania są szczególnie ważne, gdyż w Polsce, jak pokazują badania Polskiego Towarzystwa Gerontologicznego , dominuje model rodzinny w opiece nad seniorami. Przede wszystkim należy jasno określić rolę i obowiązki rodziny w procesie leczenia starszego pacjenta, a także odciążyć opiekunów osób starszych (członków rodzin).

Lepsze dostosowanie oferty służby zdrowia do potrzeb seniorów
W tym zakresie konieczne są przede wszystkim rozwiązania systemowe (zwiększenie liczby geriatrów, doprowadzenie do kontraktowania usług geriatrycznych przez NFZ), ale pewne działania mogą być podejmowane na poziomie lokalnym: zachęcanie samorządów do uruchomienia programów profilaktyki schorzeń wieku podeszłego; rozwijanie opieki środowiskowej (usługi opiekuńcze finansowane są ze środków samorządu), organizowanie kursów dla opiekunek i wolontariuszy oraz rozwijanie rehabilitacji domowej.