Kleszcze - jak się uchronić przed chorobami

Kleszcze są szczególnie niebezpieczne, ponieważ ich ukąszenia zwykle są bezbolesne, a obecność w ciele człowieka nierzadko niezauważalna. Te niewielkie pajęczaki mogą przenosić bakterie i wirusy odpowiadające za rozliczne choroby: boreliozę, kleszczowe zapalenie mózgu, anaplazmozę granulocytarnę, piroplazmozę, dur powrotny, gorączkę plamistą Gór Skalistych, gorączkę śródziemnomorską, gorączkę Q, kleszczową gorączkę Kolorado, ospę riketsjozę, paraliż kleszczowy, turalemię.

Zagrożenia

Zainfekowane kleszcze w czasie wysysania krwi i płynu komórkowego przenoszą m. in. wirusy zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu, a także bakterie wywołujące boreliozę, które stanowią największe zagrożenie w polskich warunkach klimatycznych.

Kleszczowe zapalenie mózgu w pierwszym etapie rozwoju objawia się: gorączką, zmęczeniem, bólami głowy, bólami pleców i kończyn, dolegliwościami górnych dróg oddechowych i żołądkowo-jelitowymi, utratą łaknienia, nudnościami. Wraz z rozwojem choroby dochodzi do zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenia mózgu, zapalenia rdzenia kręgowego i/lub korzeni nerwowych. W tej fazie choroby występują: bóle głowy, nudności i odruchy wymiotne, sztywność karku oraz wysoka gorączka. Zapalenie mózgu cechuje się zaburzeniami świadomości, hiperkinezą mięśni kończyn i twarzy, drżeniem języka, drgawkami, zawrotami głowy. Nie istnieje leczenie przyczynowe KZM, stosowane jest więc leczenie objawowe wymagające hospitalizacji.

Borelioza jest niemniej groźna. Jej objawy to: rumień w miejscu ukąszenia, który może objąć sąsiednie części ciała, wysoka gorączka, powiększenie wątroby, śledziony oraz uszkodzenia różnych narządów wewnętrznych. Choroba często skutkuje również przewlekłym bólem stawów, zaburzeniami pamięci, uczuciem ciągłego zmęczenia czy zaburzeniami rytmu serca. Często rozwija się w utajeniu. Po wygaszeniu pierwszych objawów nawroty mogą następować po upływie kilku miesięcy. Długotrwałe leczenie wymaga przede wszystkim podawania antybiotyków.

Profilaktyka

Kleszcze przyczepiają się do skóry niemal całkowicie bezboleśnie. Tym istotniejsza jest profilaktyka. Nierzadko zdarza się, że ugryzienie przez pajęczaki pozostaje niezauważone, dlatego warto przedsięwziąć odpowiednie środki ostrożności. Wychodząc na spacer lepiej założyć jasne ubrania, dzięki którym łatwiej będzie spostrzec kleszcze. Poza tym poleca się zakryte buty, koszule z długimi rękawami, długie spodnie i czapkę, taki „kompletny strój" utrudni pajęczakom dostęp do skóry.

Po powrocie należy sprawdzić ubranie i usunąć kleszcze. Trzeba zwracać przy tym uwagę na miejsca, gdzie skóra jest delikatna. Typowe miejsca ukąszenia: głowa, uszy, ręce, nogi oraz miejsca zgięć stawów.

Poleca się też stosowanie środków odstraszających kleszcze. Istnieje również możliwość szczepienia ochronnego przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu. Uodparnia na trzy lata. Składa się na nią seria trzech zastrzyków podawanych w okresie 9-12 miesięcy.