Jemy za dużo soli: zagrożone zdrowie

Instytut Żywności i Żywienia (IŻŻ), zgodnie z rekomendacjami Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), zaleca ograniczenie spożycia soli do 5 g dziennie na osobę (jedna płaska łyżeczka). Chodzi tu jednak o łączną ilość soli w codziennej diecie, a więc nie tylko tę dodawaną do potraw z solniczki, lecz także o , zawartą w różnych gotowych produktach spożywczych i potrawach. Dlaczego ograniczenie spożycia soli jest tak ważne, że ciągle trzeba o tym przypominać?

– może prowadzić do wielu poważnych konsekwencji zdrowotnych, m.in. nadciśnienia tętniczego, udarów mózgu, i prawdopodobnie również raka przełyku, może też sprzyjać rozwojowi osteoporozy i kamicy nerkowej, a najnowsze badania wskazują, że także otyłości – ostrzega prof. Mirosław Jarosz, dyrektor Instytutu Żywności i Żywienia w Warszawie.

Tymczasem z obliczeń Samodzielnej Pracowni Ekonomiki Żywności i Żywienia IŻŻ (na podstawie niepublikowanych wyników badań budżetów gospodarstw domowych GUS) wynika, że spożycie soli w Polsce sięga obecnie blisko 11 g na osobę dziennie. A trzeba dodać, że całkowite spożycie soli per capita może być jeszcze wyższe, bo przytoczone dane nie uwzględniają spożycia w placówkach żywienia zbiorowego. Niestety, z różnych analiz i badań IŻŻ wynika, że nadmierne spożycie soli w Polsce to problem, który dotyczy nie tylko populacji osób dorosłych, lecz także dzieci. Również w ich przypadku spożycie soli jest blisko dwa razy wyższe niż rekomendowany poziom. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że zalecane przez IŻŻ normy spożycia soli dla dzieci i młodzieży są nieco niższe niż dla dorosłych i mieszczą się w przedziale 1,9 g – 3,75 g na osobę dziennie, w zależności od wieku i zapotrzebowania energetycznego dziecka.

Jako przykład produktu zawierającego bardzo dużo soli eksperci podają m.in. lubianą zarówno przez dorosłych, jak i dzieci pizzę. Szacuje się, że każde 100 g pizzy zawiera 1,53 g soli, a więc ponad 30 proc. zalecanego dziennego spożycia. Zjedzenie całej pizzy oznacza już jednak spożycie z nią około 8 g soli, co stanowi ponad 150 proc. realizacji dziennego poziomu rekomendowanego przez WHO.

Polska dieta coraz mniej słona

Na szczęście spożycie soli w Polsce powoli, lecz systematycznie spada. Z danych IŻŻ wynika, że jej konsumpcja na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat zmniejszyła się z ponad 15 g na osobę dziennie w 1998 r. do obecnych 11 g. Można mieć też nadzieję, że dzięki edukacji żywieniowej oraz różnym działaniom podejmowanym przez świat nauki, medycyny i przemysłu spożycie soli w kolejnych latach będzie dalej spadać.

Dietetycy IŻŻ podkreślają, że ograniczenie redukcji nie musi wcale oznaczać wielkich wyrzeczeń. Na przykład zamiast sera żółtego można zjeść twarożek, zamiast wędliny – mięso pieczone, zamiast groszku konserwowego – groszek z mrożonki. Przygotowując potrawy można ograniczyć dodatek soli zastępując ją innymi przyprawami, ziołami albo jej zdrowszym zamiennikiem: solą sodowo-potasową. Przede wszystkim jednak należy odstawić solniczkę i nie dosalać już przygotowanych potraw. Warto wiedzieć, że do mniej słonego smaku szybko można się przyzwyczaić i – nawet jeśli początkowo dania mniej słone nie będą tak bardzo smakowały – to po niedługim czasie je zaakceptujemy.

Dietetycy podpowiadają też, że w stołówkach szkolnych i innych placówkach żywienia zbiorowego powinno się organizować akcje upowszechniające spożywanie posiłków o obniżonej zawartości soli, np. dni „małosolne” podczas których serwowane byłyby potrawy wyprodukowane z surowców o niskiej zawartości sodu i bardzo małym dodatku soli.