Jedna bezsenna noc ma kilkudniowe działanie... antydepresyjne

Odkryto, że nieprzespanie jednej nocy powoduje taki efekt przypominający upojenie. W eksperymencie wywołano łagodną i ostrą deprywację snu u myszy, a następnie zbadano ich zachowania i aktywność mózgu. Nie tylko wzrosło wydzielanie dopaminy, ale także zwiększyła się plastyczność synaptyczna - dosłownie przebudowując mózg, aby zwierzęta mogły utrzymać dobry przez kilka następnych dni.

Takie ustalenia pomagają lepiej zrozumieć naturalne zmiany stanów nastroju, a także skutki szybko działających leków przeciwdepresyjnych (takich jak ketamina).

- Przewlekłe są dobrze zbadane, podobnie jak ich szkodliwe skutki. Jednak jedna „zarwana" noc jest mniej zrozumiała. Odkryliśmy, że utrata snu wywołuje silne działanie przeciwdepresyjne i przebudowuje mózg. Okazuje się, że coś takiego, jak nieprzespanie nocy, może istotnie zmienić mózg w ciągu zaledwie kilku godzin - mówi prof. Yevgenia Kozorovitskiy, autorka badań.

Zaburzenia są powiązane ze zmienionymi stanami psychicznymi i zachowaniami. Na przykład, zmiany we wzorcach snu i rytmu dobowego u pacjentów mogą wywołać manię lub powstrzymać .

Opracowano eksperyment, w ramach którego pozbawiono snu myszy, które nie miały genetycznych predyspozycji związanych z zaburzeniami. Po nieprzespanej nocy zachowanie gryzoni stało się bardziej agresywne, nadpobudliwe i hiperseksualne w porównaniu z grupą kontrolną, która mogła normalnie spać.

Zmierzono równocześnie aktywność neuronów dopaminy, które są odpowiedzialne za reakcję mózgu na nagrodę. Jak się okazało, aktywność ich była wyższa podczas krótkiego okresu utraty snu.

W trzech obszarach mózgu (korze przedczołowej, jądrze półleżącym i podwzgórzu) odnotowane zmiany w poziomie wydzielanej dopaminy. Za działanie przeciwdepresyjne jednak najsilniej odpowiadała przyśrodkowa kora przedczołowej. Z kolei jądro półleżące i podwzgórze wydawały się być najbardziej zaangażowane w zachowania związane z nadpobudliwością.

- Oznacza to, że kora przedczołowa jest istotnym obszarem w działaniu leczniczym. Okazuje się też, że neurony dopaminy odgrywają w mózgu bardzo ważne, ale bardzo różne role - wyjaśnia prof. Kozorovitskiy.

Mimo, że większość zachowań (takich jak nadpobudliwość i wzmożona aktywność seksualna) zniknęła w ciągu kilku godzin po pozbawieniu gryzoni snu, działanie przeciwdepresyjne utrzymywało się przez kilka dni. Wydaje się więc, że plastyczność synaptyczna w korze przedczołowej może być zwiększona w efekcie braku odpoczynku.

Chociaż badacze nie do końca rozumieją, dlaczego brak snu powoduje taki efekt w mózgu, według prof. Kozorovitskiy w grę może wchodzić ewolucja.

- Oczywiste jest, że jednonocny brak snu w jakiś sposób aktywuje organizm. Można sobie wyobrazić, że obecność drapieżnika czy innego niebezpieczeństwa wymaga stosunkowo wysokiej funkcjonalności z możliwością opóźniania snu. Jeśli niedobory snu występują ciągle, skutki są szkodliwe. Jednak korzystne może być zachowanie intensywnej czujności przez pewien czas - wyjaśnia prof. Kozorovitskiy.

Równocześnie eksperci ostrzegają, aby nie udawać się na całonocne imprezy, aby poprawić kiepski nastrój. - Działanie przeciwdepresyjne jest przemijające i wiemy, jak ważny jest dobry sen. Lepiej będzie, jeśli pójdziesz na siłownię lub spacer. Nasze ustalenia mogą po prostu pomóc dobrać odpowiedni - wyjaśnia prof. Kozorovitskiy.