Jakie badania wykonać, aby sprawdzić stan swojej wątroby?
Regularne badania przesiewowe osób starszych powinny uwzględniać również regularne badania wątroby, w tym badanie AST i ATL, znane jako próby wątrobowe, oraz sprawdzenie poziomu biruliny, fosfatazy alkalicznej oraz dehydrogenazy mleczanowej. Co one oznaczają? Ile wynosi ich prawidłowy poziom? Kiedy należy udać się na badanie wątroby z krwi?
Badanie wątroby z krwi
Wątroba odpowiada za ponad 500 różnorodnych funkcji w naszym organizmie, w tym detoksykację, filtrację, metabolizm oraz magazynowanie witamin i minerałów. Na jej dobry stan i prawidłową pracę wpływa głównie odpowiednia dieta, bogata w lekkostrawne produkty. Nadmierne spożywanie alkoholu, złe nawyki żywieniowe, znacząca otyłość, brak aktywności fizycznej, a także permanentny stres i regularne zażywanie leków mogą znacząco ją osłabić. Bardzo ważne jest, aby regularnie ją badać, zwłaszcza u osób starszych, u których często występują liczne choroby.Badania przesiewowe wątroby powinny być wykonywane u osób, które zażywają stale leki, mają nadwagę, cierpią na choroby przewlekłe, nadużywają alkoholu lub też cierpią na dolegliwości układu pokarmowego (nudności, problemy z apetytem, wzdęcia, bóle brzucha po prawej stronie). Wskazaniem do badań wątroby jest również przewlekłe zmęczenie, pojawienie się krwawienia z dziąseł lub nosa, a także zażółcenie skóry lub błon śluzowych. Kolejnym powodem do badania ALT i AST wątroby jest także przyjmowanie leków psychotropowych oraz leków obniżających poziom cholesterolu we krwi. Co ciekawe, nawet nietypowe objawy mogą być lekarskim przyczynkiem do przeprowadzenia prób wątrobowych, bowiem jak czytamy na stronie http://essentiale.pl/badania-w-chorobach-watroby
- Wiele osób z chorobą wątroby nie odczuwa żadnych objawów schorzenia lub są one mało charakterystyczne. Lekarz przeprowadzając wywiad, może spytać o występowanie początkowych objawów choroby wątroby [...].Ponadto może zadać pytania dotyczące stylu życia i nawyków, wpływających na pracę wątroby. Należą do nich m.in. ilość wypijanego alkoholu, dietę, przyjmowane leki, aktywność fizyczną czy wykonywane ostatnio zabiegi chirurgiczne i kosmetyczne.
Badanie immunologiczne wątroby można wykonać odpłatnie lub też udać się na nie ze skierowaniem od lekarza rodzinnego. Prywatny koszt badań prób wątrobowych, w zależności od wielkości miasta oraz specyfiki laboratorium, wynosi od 30 do 60 złotych. Czy warto badać wątrobę? Tak, dzięki pobraniu próbki krwi żylne pacjenta można zaobserwować, czy doszło do uszkodzenia wątroby lub innych organów (głównie mięśnie szkieletowych oraz mięśnia sercowego). Jeśli we krwi obecne są enzymy wątroby, to wówczas świadczy o uszkodzeniu narządu. Im większy poziom enzymów, tym większe i poważniejsze uszkodzenie wątroby. Zaleca się, aby wykonywać przesiewowe badania wątroby raz do roku w celach profilaktycznych.
Jak zbadać wątrobę?
Decydując się na badanie wątroby z surowicy krwi, należy odpowiednio się przygotować. Próbka krwi żylnej powinna być pobrana w godzinach porannych. Pacjent ma obowiązek bycia na czczo, ważne jest także, aby przynajmniej 24 godziny przed badaniem nie pił alkoholu, który bardzo mocno obciąża wątrobę i nie wykonywał intensywnych ćwiczeń lub wysiłku fizycznego. Nie zaleca się także spożywania tłustych i ciężkostrawnych posiłków, na przykład smażonych dań, spożywania słodyczy (w tym czekolady) oraz picia dużych ilości kawy. Do picia przeznaczona jest tylko woda. Wskazane jest, aby tydzień przed badaniami zmienić dietę na lekkostrawną, o niskiej zawartości węglowodanów, pozbawioną wysoko przetworzonych produktów.
Badania przesiewowe mogą być uzupełnione dwoma innymi badaniami, czyli USG oraz sonoelastografią, która zastępuje tradycyjną biopsję. Na czym one polegają? Dokładnie opisano to na wspomnianej stronie Essentiale:
- Podczas badania USG można stwierdzić m.in. nierówny (guzkowaty) zarys wątroby, niejednorodność miąższu i przerost lub zmniejszenie jej płatów. Podczas badania dopplerowskiego USG można także dodatkowo uwidocznić kierunki przepływów krwi w wątrobie oraz uwidocznić np. poszerzenie żyły wrotnej.[...] Stosunkowo nowym badaniem jest elastografia (sonoelastografia) pozwalająca przy pomocy ultradźwięków ocenić elastyczność tkanki wątroby (zmniejszoną w przypadku włóknienia i marskości narządu).
Jeśli wyniki badań prób wątrobowych są niepokojące, to wówczas lekarz może zalecić pacjentowi inne, dodatkowe badania, w tym wspomniane badanie USG. W skrajnych przypadkach będzie wymagana biopsja, czyli pobranie fragmentu narządu w celu jego dokładnego zbadania.
Badanie ALT
Badanie ALT polega na zbadaniu poziomu enzymu wątrobowego o nazwie aminotransferazy alaninowej, biorącego udział w przemianie białek. W wyniku jego działań wytwarza się kwas pirogronowy i kwas L-glutaminowy. Znajduje się także w mięśniach szkieletowych, w nerkach oraz w mięśniu sercowym. Prawidłowy poziom enzymu wynosi w granicach 5-40 U/I, jeśli jednak w surowicy krwi znajduje się go więcej, może to oznaczać chorobę wątroby lub dróg żółciowych. Należy mieć na uwadze, że wynik badania enzymu wątrobowego ALT jest zawsze analizowany w stosunku do wyniku AST, jego nieco podwyższony poziom może wskazywać na schorzenie, ale może też być wynikiem przyjmowania leków lub też reakcją na zbyt intensywny wysiłek fizyczny.
Podwyższony poziom enzymu wątrobowego może świadczyć o marskości wątroby, kamicy przewodu pokarmowego, zapaleniu trzustki, istnieniu torbieli na wątrobie, martwicy mięśnia sercowego (często występujące u osób po zawałach i inwazyjnych zabiegach), niewydolności krążenia, wirusowym zapaleniu wątroby, nowotworze, sepsie czy uszkodzenia mięśni szkieletowych (w tym zapalenia kończyn).
Badanie AST
Badanie AST polega na zbadaniu poziomu enzymu wątrobowego o nazwie aminotransferazy asparaginianowej, odpowiadającego za przemianę białek z grupy aminowej z aminokwasów na α-ketokwasy. Enzym ten, w niewielkich ilościach, znajduje się także w mięśniu sercowym, w mięśniach szkieletowych, w nerkach oraz w czerwonych krwinkach. Prawidłowy poziom enzymu wynosi dla kobiet poniżej 35 U/l, zaś u mężczyzn poniżej 31 U/l. Jeśli jednak w surowicy krwi znajduje się go więcej, może to oznaczać chorobę wątroby, zapalenie dróg żółciowych, problem z pracą mięśnia sercowego lub mononukleozę. Poziom AST powyżej 100 U/l świadczy o zatruciu wątroby muchomorem sromotnikowym i wymaga niemal natychmiastowego przeszczepu tego narządu.
Podwyższony poziom enzymu wątrobowego może świadczyć o niewydolności układu krążenia, wirusowym lub autoimmunologicznym zapaleniu wątroby, marskości narządu, niewydolności nerek, zatorowości płucnej, uszkodzeniu mięśni szkieletowych lub ostrym zawale serca.
Lekarz od wątroby powinien porównać stosunek AST do ALT: jeśli ten jest zbyt niski, wówczas można podejrzewać chorobę miąższu wątroby, jeśli zaś jest nieco wyższy, to nie ma żadnych powodów do niepokoju. Wskaźnik ten określa się mianem wskaźnika de Ritisa.
Badania immunologiczne wątroby
Poziom enzymu ALT i AST powinien być analizowany w stosunku do innych wartości badania biruliny, fostofazy alkalicznej oraz dehydrogenazy mleczanowej, które są czułymi wskaźnikami cholestazy.
- Badanie biruliny - to barwnik o żółtym kolorze, którego podwyższony poziom świadczy o marskości żółciowej wątroby, kamicy żółciowej, alkoholowej choroby wątroby, zapalenia dróg żółciowych lub raka dróg żółciowych. Prawidłowy poziom biruliny całkowitej wynosi 0,3-1,2 mg/dl (odpowiednio 0,1-0,4 mg/dl dla biruliny sprężonej i 0,2-0,8 mg/d dla biruliny niesprężonej).
- Badanie fosfatazy alkalicznej GGTP - to enzym, który występuje w wątrobie, nerkach, trzustce i w gruczole krokowym. Jego podwyższony poziom może świadczyć o zapaleniu wątroby, chorobie alkoholowej, mononukleozie zakaźnej lub zapaleniu trzustki. Jego prawidłowy poziom wynosi poniżej 35 jm./l dla kobiet i poniżej 40 jm./l dla mężczyzn.
- Badanie dehydrogenazy mleczanowej LDH - to enzym, który w wyniku zwiększonej przepuszczalności błon komórkowych lub obumarcia komórek przedostaje się do krwi. Jego wysoki poziom świadczyć może o wirusowym zapaleniu wątroby, nowotworze, zapaleniu trzustki lub chorobach nerek. Jego prawidłowy poziom wynosi poniżej 480 jm./l.
Reasumując, regularnie wykonywane próby wątrobowe pozwalają na wykrycie przewlekłych schorzeń wątroby, w tym zapalenia wątroby typu B i typu C, jej stłuszczenia lub uszkodzenia wywołanego nadmiernym spożywaniem alkoholu i przewlekłym zażywaniem innych leków.
Pamiętajmy, że podwyższone wyniki badań wątrobowych nie zawsze muszą świadczyć o chorobie i powinny być bezwzględnie skonsultowane z lekarzem prowadzącym. Dalsza diagnostyka i wdrożenie ewentualnego leczenia musi być każdorazowo omawiane ze specjalistą od chorób wątroby.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
Artykuł powstał we współpracy z Essentiale
Źródła:
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Aminotransferaza_alaninowa
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Aminotransferaza_asparaginianowa
- http://essentiale.pl/badania-w-chorobach-watroby
Tagi: wątroba, alt, ast, birulina, wzw b, wzw c, zapalenie wątroby, marskość wątroby, stłuszczenie wątroby
Przeczytaj także
WZW B - wirusowe zapalenie wątroby typu B - diagnoza, objawy, leczenie, profilaktyka
Wirusowe zapalenie wątroby typu B (WZW B) jest chorobą zakaźną - najczęstszą i najpoważniejszą formą infekcji wątroby na świecie. Wirus HBV jest 100 razy bardziej zakaźny niż wirus HIV. Choroba ta na ogół nie jest śmiertelna. czytaj dalej »
Zastrzeżenia odpowiedzialności
Podziel się:
Zobacz także
-
![Kurkumina chroni wątrobę przed stłuszczeniem [fot. Tamanna Rumee from Pixabay]](http://www.senior.pl/Kurkumina-chroni-watrobe-przed-stluszczeniem_img64c43a823e6a4.jpg "Kurkumina chroni wątrobę przed stłuszczeniem [fot. Tamanna Rumee from Pixabay]")
-
![Słodzone napoje pite codziennie to wyższe ryzyko chorób wątroby u kobiet [fot. Hans from Pixabay]](http://www.senior.pl/Slodzone-napoje-pite-codziennie-to-wyzsze-ryzyko-chorob-watroby-u-kobiet_img64eefe2419a11.jpg "Słodzone napoje pite codziennie to wyższe ryzyko chorób wątroby u kobiet [fot. Hans from Pixabay]")
Słodzone napoje pite codziennie to wyższe ryzyko chorób wątroby u kobiet
-
![Otyłość - chińska roślina powstrzymuje przyrost tkanki tłuszczowej [fot. Helga from Pixabay]](http://www.senior.pl/Otylosc-8211-chinska-roslina-powstrzymuje-przyrost-tkanki-tluszczowej_img64ea6c8706ebc.jpg "Otyłość - chińska roślina powstrzymuje przyrost tkanki tłuszczowej [fot. Helga from Pixabay]")
Otyłość – chińska roślina powstrzymuje przyrost tkanki tłuszczowej
Skomentuj artykuł:
Komentarze mogą dodawać wyłącznie osoby zalogowane.
Jesteś niezalogowany:
zaloguj się /
zarejestruj się
Publikowane komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników serwisu. Senior.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. Komentarze niezgodne z prawem i Regulaminem serwisu będą usuwane.
Jak wygląda kwestia odliczenia VAT w przypadku leasingowanego samochodu osobowego?
Pieniądze z hipoteki odwróconej na wkład własny dla wnuczka
Aksamitki - kwiaty do wielu zadań. Co warto wiedzieć o uprawie aksamitek w ogrodzie i pojemnikach?
Do Kopalni Soli "Wieliczka" warto wracać![Dziesięć tysięcy kroków dziennie osłabia ryzyko chorób serca, pomimo długiego siedzenia [fot. Anna from Pixabay]](http://www.senior.pl/Dziesiec-tysiecy-krokow-dziennie-oslabia-ryzyko-chorob-serca-pomimo-dlugiego-siedzenia_img656673c311e53.jpg "Dziesięć tysięcy kroków dziennie osłabia ryzyko chorób serca, pomimo długiego siedzenia [fot. Anna from Pixabay]")
