Badania laboratoryjne. Polska w ogonie Europy

NIK podejmie kontrolę dotyczącą dostępności i finansowania diagnostyki laboratoryjnej. Zdaniem niektórych specjalistów, sytuacja jest niepokojąca, mimo, że pod względem wyposażenia większości laboratoriów, stosowanych technologii i technik pomiarowych nie ustępujemy krajom Unii Europejskiej, czy Stanom Zjednoczonym. Mamy świetnie wyszkoloną kadrę jedenastu tysięcy diagnostów laboratoryjnych, którzy zapewniają wysoce kwalifikowaną obsługę laboratoryjną. A jednak coś w naszym systemie ochrony zdrowia szwankuje. Niektórzy uważają nawet, że zawód diagnosty laboratoryjnego, który powinien razem z lekarzem uczestniczyć w procesie diagnostyczno-terapeutycznym został w Polsce zniszczony. W czym tkwi problem?

służy wczesnemu wykrywaniu i rozpoznawaniu choroby, dostarczając lekarzowi około 70 proc informacji niezbędnych do oceny stanu zdrowia i właściwego pokierowania terapią. W medycynie profilaktycznej odzwierciedla zaburzenia w funkcjonowaniu organizmu człowieka, zanim nastąpią objawy. W medycynie naprawczej - służy m.in. ocenie efektywności zastosowanego leczenia, także wykryciu powikłań skutków ubocznych, do jakich może dojść podczas terapii. Warto przy okazji wspomnieć, że badania diagnostyczne stanowią najtańsze i najłatwiej dostępne źródło informacji medycznej - stanowią tylko ok. 3-5% kosztów opieki medycznej.

Lekarze nie zlecają badań. Leczą na ślepo

W Polsce wykonuje się za mało badań laboratoryjnych w ramach świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej. Liczba wykonywanych rocznie badań diagnostycznych w Polsce w porównaniu do pozostałych krajów Unii Europejskiej wynosi 1/5. To znaczy, że lekarze często leczą nie mając pewności co do postawionej diagnozy lub… tak jak w przypadku , aż 800 000 Polaków żyje w niewiedzy, z nierozpoznaną chorobą. Często jedynym wyjściem dla pacjenta jest prywatne, odpłatne zrobienie badań.

Ograniczenie dostępności badań diagnostyki laboratoryjnej wynika m.in. ze sposobu finansowania. Do tej pory nie ma w Polsce wyceny badania laboratoryjnego, nawet tak do końca nie wiadomo ile się ich w kraju wykonuje. Mimo ustawowego uznania czynności diagnostyki laboratoryjnej za świadczenia zdrowotne nie są one poddane tym samym regulacjom co inne świadczenia zdrowotne. Nie są oddzielnie kontraktowane, a finansowane są w ramach POZ, AOS, lecznictwa szpitalnego oraz programów zdrowotnych. Koszt badań laboratoryjnych jest wliczony w koszt procedury medycznej.

Co z jakością badań?

O ile samo badanie wykonane nowoczesnymi technikami może być bez zarzutu, o tyle wątpliwości budzi to, czy pobrany materiał podczas np. długiego transportu, niekiedy nawet komunikacją miejską nadaje się jeszcze do zbadania. Eksperci zwrócili uwagę na to, że medyczne laboratoria diagnostyczne często są oddalone od szpitala czy przychodni, a transport materiału biologicznego, czas przewożenia, warunki w jakich się znajduje, a więc temperatura czy drgania wpływają na ostateczny wynik. Na przykład czas od pobrania krwi z żyły pacjenta do momentu odwirowania jej nie powinien przekraczać jednej godziny. Co z tego, że trafi do supernowoczesnego laboratorium, skoro jej transport trwa trzy godziny?