Antybiotyk? Nie, dziękuję

Antybiotyki są uznawane powszechnie za jeden z dziesięciu największych wynalazków medycyny XX wieku. Wprowadzenie leków przeciwbakteryjnych (zwanych powszechnie antybiotykami) doprowadziło do rewolucji w zwalczaniu infekcji bakteryjnych.

Dzięki antybiotykom problem chorób zakaźnych stał się możliwy do kontrolowania i eliminowania. Nie przewidziano jednak, że skuteczność antybiotyków może być zagrożona. Problemem jest gwałtownie narastająca się oporność na antybiotyki u bakterii najczęściej wywołujących zakażenia u ludzi. Oporne szczepy, często oporne na większość dostępnych antybiotyków, dynamicznie rozprzestrzeniają się już nie tylko w środowisku szpitalnym ale także pozaszpitalnym. Na tę niekorzystną sytuację nakłada się zmniejszenie zainteresowania przemysłu farmaceutycznego poszukiwaniem nowych leków przeciwdrobnoustrojowych.

Oporność na antybiotyki, ze względu na jej rozmiar i konsekwencje, stała się jednym z najważniejszych zagrożeń dla zdrowia publicznego. Coraz trudniej jest leczyć zakażenia i coraz częściej spotykamy się z sytuacją braku opcji terapeutycznych. Obecnie daje się zauważyć oporność na wszystkie leki przeciwbakteryjne u wszystkich gatunków bakteryjnych, oczywiście w zróżnicowanym stopniu w zależności od kraju, regionu czy oddziału. Problemem jest niewłaściwe stosowanie antybiotyków. Mimo że większość infekcji układu oddechowego powodują wirusy, to ponad 70% pacjentów trafiających do lekarza otrzymuje antybiotyk, który nie zwalcza zakażeń wirusowych. W ałej Europie nadużywanie antybiotyków jest powszechnym zjawiskiem prowadzącym do narastającej lekooporności bakterii, ale w Polsce jest ono szczególnie widoczne. Według statystyk, Polska zajmuje miejsce w czołówce krajów europejskich w ilości zużycia antybiotyków.

Jedynym sensownym działaniem jest natychmiastowe ograniczenie niewłaściwego i nadmiernego stosowania antybiotyków, zwłaszcza przez lekarzy POZ, którzy przepisują ponad 70% wszystkich stosowanych w naszym kraju antybiotyków. Niestety często w leczeniu zakażeń wirusowych, a zwłaszcza przeziębienia, grypy i biegunkach, w których nie są skuteczne a generują objawy niepożądane i lekooporność, która może stać się przyczyną kolejnych zakażeń.

Z badań przeprowadzonych w październiku 2009 roku na zlecenie Narodowego Instytutu Leków przez firmę MillwardBrown SMG/KRC wynika, iż odsetek osób stosujących w Polsce antybiotyki jest w Polsce wciąż wysoki 37% dorosłych Polaków stosowało antybiotyki w ciągu ostatnich 12 miesięcy, a 57% - w ciągu ostatnich 24 miesięcy. Niestety, Polacy wciąż najczęściej przyjmują antybiotyki z powodu dolegliwości, które nie powinny być nimi leczone: przeziębienia (30% wskazań), bólu gardła (24%), grypy (16%) czy kaszlu (12%). Prawie połowa dorosłych Polaków (43%) oczekiwałaby też przepisania antybiotyku w przypadku grypy. Antybiotyki nie działają na wirusa grypy!

Wiedza Polaków na temat skuteczności antybiotyków w leczeniu przeziębienia i grypy jest wciąż niewystarczająca: 47% badanych uważa, że są one skuteczne w leczeniu grypy, a 35% - że są skuteczne w leczeniu przeziębienia. Ponad połowa Polaków (58%) uważa, że antybiotyki zabijają wirusy. A antybiotyki nie działają na wirusy!

Lekarze apelują o zachowanie odpowiedzialności i umiaru w celu utrzymania skuteczności antybiotyków. Antybiotyki tracą skuteczność w tempie, którego nie przewidywano jeszcze pięć lat temu. Dzieje się tak, ponieważ stosowanie antybiotyków powoduje, że bakterie stają się na nie oporne. Jeśli będziemy nadal spożywać antybiotyki w niezmienionym tempie, Europa może stanąć w obliczu powrotu do epoki przedantybiotykowej, kiedy częste zakażenia bakteryjne, na przykład zapalenie płuc, mogły stanowić wyrok śmierci. Kiedy będziemy potrzebować antybiotyków w przyszłości, mogą one już być nieskuteczne.

Co zatem powinniśmy robić? Po pierwsze nie należy przyjmować antybiotyków z niewłaściwych powodów lub w nieodpowiedni sposób, nie wolno też od lekarzy domagać się zawsze przepisywania antybiotyków. Należy ponadto zawsze przestrzegać zaleceń lekarza w sprawie sposobu przyjmowania antybiotyków, aby mogły być one skuteczne również w przyszłości.

www.antybiotyki.edu.pl