Domowe detergenty stanowią zagrożenie dla zdrowia mózgu

Problemy neurologiczne dotykają miliony ludzi, ale tylko ułamek przypadków można przypisać wyłącznie uwarunkowaniom genetycznym - nieznane czynniki środowiskowe odgrywają ważną rolę w ryzyko rozwoju tych dolegliwości.

Jak pokazały badania, niektóre powszechnie stosowane w domu chemikalia specyficznie wpływają na oligodendrocyty mózgu - wyspecjalizowany typ komórek, który wytwarza ochronną izolację wokół komórek nerwowych.

- Utrata oligodendrocytów leży u podstaw i innych chorób neurologicznych - wyjaśnia prof. Paul Tesar, współautor badań. - Teraz pokazujemy, że określone produkty używane w domu mogą bezpośrednio uszkadzać oligodendrocyty i stanowić czynnik ryzyka - dodaje.

Uczeni przeanalizowali ponad 1800 substancji chemicznych, z którymi ludzie mogą mieć kontakt przy czy zajęciach pielęgnacyjnych. Zidentyfikowano substancje chemiczne, które selektywnie uszkadzają oligodendrocyty, należą one do dwóch klas: fosforoorganiczne środki zmniejszające palność i czwartorzędowe związki amoniowe. Te ostatnie są obecne w wielu produktach higieny osobistej i środkach dezynfekcyjnych, które są coraz częściej stosowane od początku pandemii Covid-19 - ludzie są regularnie narażeni na działanie tych substancji. Co więcej, wiele urządzeń elektronicznych i mebli zawiera środki fosforoorganiczne zmniejszające palność.

W laboratorium pokazano, że czwartorzędowe związki amoniowe powodują śmierć oligodendrocytów, a fosforoorganiczne środki zmniejszające palność zapobiegają dojrzewaniu oligodendrocytów.

Testy dowiodły, że te same substancje chemiczne uszkadzają oligodendrocyty w rozwijających się mózgach myszy. Powiązano również ekspozycję na jedną z substancji chemicznych z kiepskimi wynikami neurologicznymi u dzieci.

- Odkryliśmy, że oligodendrocyty - a także nie inne komórki mózgowe - są zaskakująco wrażliwe na czwartorzędowe związki amoniowe i fosforoorganiczne środki zmniejszające palność - mówi Erin Cohn, współautorka badań. - Zrozumienie, jak ekspozycja na te substancje oddziałuje na człowieka, może pomóc wyjaśnić brakujące ogniwo w powstawaniu niektórych chorób neurologicznych - dodaje.

Eksperci ostrzegają, że związek między narażeniem człowieka na te chemikalia a wpływem na zdrowie mózgu wymaga dalszych badań. Przyszłe badania muszą śledzić poziomy substancji chemicznych w mózgach dorosłych i dzieci, aby określić ilość i długość ekspozycji potrzebną do wywołania lub pogorszenia choroby.

- Nasze odkrycia sugerują, że konieczna jest bardziej wszechstronna analiza wpływu tych powszechnych produktów na zdrowie mózgu. Mamy nadzieję, że nasza praca przyczyni się do podjęcia decyzji dotyczących środków regulacyjnych lub działań behawioralnych dla zminimalizowania narażenia na chemikalia i ochrony zdrowia ludzkiego - mówi prof. Tesar.