Jak alkohol niszczy mózg

Szczury narażone na duże ilości alkoholu wykazywały upośledzenie w podejmowaniu decyzji podczas złożonego zadania, nawet po kilkumiesięcznym okresie abstynencji. Kluczowe obszary ich mózgów przeszły znaczące zmiany funkcjonalne w porównaniu do zdrowych gryzoni.

- Mamy teraz nowy model dla niestety typowych zmian poznawczych, jakie obserwuje się u ludzi z zaburzeniami związanymi z używaniem alkoholu - mówi Patricia Janak, neurobiolożka z Uniwersytetu Johna Hopkinsa. - Wiemy, że osoby uzależnione od alkoholu mogą mieć deficyty w uczeniu się i podejmowaniu decyzji, co może przyczyniać się do ich złych wyborów związanych z alkoholem. Przeprowadziliśmy testy na zwierzętach, by lepiej zrozumieć, jak przewlekłe nadużywanie wpływa na mózg. Wiedząc, co dzieje się w zwierzęcia, gdy ma ono trudności z podejmowaniem decyzji, możemy wnioskować, co dzieje się w ludzkim mózgu - dodaje.

W ramach eksperymentów szczury otrzymywały bardzo wysokie dawki alkoholu przez miesiąc. Następnie, po prawie trzymiesięcznej abstynencji, przeprowadzono test oparty na nagrodach, porównując ich zachowanie z grupą kontrolną gryzoni, którym nie podawano alkoholu.

Aby otrzymać nagrodę, szczury musiały wybierać pomiędzy dwiema dźwigniami. Naciśnięcie jednej z nich dawało większe prawdopodobieństwo nagrody niż drugiej. Szczury szybko uczyły się, która dźwignia daje więcej nagród, więc badacze utrudnili zadanie, zmieniając co kilka minut korzystniejszą dźwignę. Aby uzyskać najwięcej nagród, szczur musiał szybko zmieniać swoje zachowanie, gdy tylko rozpoznał zmianę.

Zadanie było trudne - wymagało i strategii. Szczury wcześniej narażone na alkohol radziły sobie znacznie gorzej.

Wcześniejsze eksperymenty na zwierzętach nie wykazywały podobnych deficytów, ponieważ zadania były zbyt proste. - Nasz eksperyment był naprawdę wymagający, a szczury narażone na alkohol po prostu sobie z nim nie radziły - mówi Janak. - Gdy poprawna odpowiedź stale się zmieniała, szczury z grupy kontrolnej szybciej podejmowały właściwe decyzje. Działały bardziej strategicznie. A gdy spojrzeliśmy na ich mózgi, sygnały neuronowe związane z podejmowaniem decyzji były silniejsze - dodaje.

Zespół powiązał te trudności behawioralne z radykalnymi zmianami funkcjonalnymi w grzbietowo-przyśrodkowym prążkowiu - obszarze mózgu kluczowym dla podejmowania decyzji. Alkohol uszkodził tamtejsze obwody nerwowe, co sprawiło, że szczury gorzej przetwarzały informacje.

- To może wyjaśniać, dlaczego odsetek nawrotów u osób uzależnionych od alkoholu jest tak wysoki - uważa Janak. - Deficyty neurologiczne wywołane przez alkohol mogą przyczyniać się do powrotu do picia, nawet po odbytej terapii. Możemy wyraźnie pokazać, że te deficyty mogą być długotrwałe - wskazuje.

Co ciekawe, zespół zaobserwował te problemy behawioralne i neuronalne wyłącznie u szczurów płci męskiej. Naukowcy nie uważają, że samice są odporne na działanie alkoholu, ale sugerują, że mogą istnieć różnice płciowe w długofalowym wpływie alkoholu na funkcjonowanie mózgu.