Uraz szyjnego odcinka kręgosłupa po wypadku komunikacyjnym

Uszkodzony odcinek szyjny kręgosłupa – na czym polega whiplash injury?

Odcinek stanowi połączenie między głową a resztą ciała. W nim bowiem przebiega rdzeń kręgowy – „magistrala połączeń” mózgu z ciałem. Wszelkie urazy tego obszaru (tzw. „whiplash”) mogą więc doprowadzać do zaburzeń w przekazie sygnałów nerwowych w naszym organizmie. Niestety jest on także bardzo podatny na kontuzje odniesione wskutek wypadków samochodowych, poślizgnięć czy upadków (jest to struktura stosunkowo słabo zabezpieczona przed urazami z zewnątrz). Whiplash powodowany jest z reguły poprzez gwałtowne zgięcie głowy do przodu, a następnie szarpnięcie do tyłu. Do kontuzji dochodzi zazwyczaj – uderzenia w tył pojazdu. Wywołuje to poruszenie tułowia w stronę fotela. W tym czasie głowa przesuwa się bardzo szybko do przodu a następnie raptownie do tyłu, pociągnięta przez tułów. Tak znaczne odgięcie głowy niesie właśnie ryzyko uszkodzenia kręgów szyjnych. Uraz może objąć ścięgna, mięśnie, dyski międzykręgowe, rdzeń kręgowy i nerwy w okolicy szyi (czyli obszar zarówno układu kostnego, jak i tkanek miękkich). W wyniku wypadku może dojść do podwichnięcia kręgów, uszkodzenia więzadeł w tej okolicy, a także do różnego rodzaju złamań np. trzonów, łuków czy wyrostków kolczystych kręgów. Warto jednak wiedzieć, że ten uraz może pojawić się także podczas uprawiania sportów, takich jak: windsurfing, narty wodne, jazda konna czy sporty walki – czyli w czasie aktywności, które narażają nas na gwałtowne zmiany pozycji głowy względem tułowia.

Uciążliwe powikłania

W wyniku odgięciowego urazu kręgosłupa może dojść do uszkodzeń w strukturze komórek, a także zaburzeń funkcjonowania czuciowego i ruchowego układu nerwowego. To wszystko może przyczynić się do występowania wielu dolegliwości związanych z podrażnieniem struktur mózgu mieszczących się z tyłu głowy w okolicy potylicy (np. zawrotów głowy, oczopląsu, problemów z zachowaniem równowagi czy zmienionego odczuwania bólu). Nawet jeśli bezpośrednio po wypadku nie mamy żadnych dolegliwości, warto skonsultować się z fizjoterapeutą i nie odkładać tej wizyty na potem – zdarza się, że skutki widoczne są dopiero po kilku czy kilkunastu dniach. Zazwyczaj jednak występują od razu po zdarzeniu lub po upływie kilkunastu godzin. Do najczęstszych objawów należą: ból szyi, , bóle ramion, pleców czy barków. Dodatkowo u pacjentów obserwuje się światłowstręt, zmęczenie, zaburzenia pamięci, wzroku lub słuchu będących skutkiem fizycznego urazu lub przeżytego stresu urazowego. Przedłużające się często dolegliwości mogą być przyczyną rozwinięcia się cech nerwicy bądź stresu pourazowego o charakterze przewlekłym.

Jak wygląda leczenie?

– Oczywiście wstępem jest bardzo dokładna diagnostyka stopnia uszkodzenia struktur tkankowych szyi, a zwłaszcza badanie układu nerwowego (tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny odc. szyjnego i inne badania zlecone przez chirurga urazowego lub neurologa). Wstępnie leczenie wiąże się często z podawaniem środków przeciwbólowych i rozluźniających mięśnie oraz z unieruchomieniem odcinka szyjnego specjalnym kołnierzem ortopedycznym. Po ustąpieniu ostrych dolegliwości można przystąpić do rehabilitacji. Obejmuje ona zarówno stosowanie zabiegów fizykalnych, jak i stopniowe wdrażanie ćwiczeń uszkodzonego odcinka oraz całej obręczy barkowej – komentuje Anna Żelechowska, neurolog, specjalista rehabilitacji medycznej.

W procesie leczenia warto zadbać o psychiczne nastawienie pacjenta i jego odpowiednią edukację (dzięki temu będzie wiedział, które ćwiczenia należy wykonywać oraz jak robić to prawidłowo). Leczenie fizjoterapeutyczne powinno skupić się na wzmacnianiu i rozciąganiu mięśni szyi. Zalecane są także wszelkie ćwiczenia funkcjonalne, dążące do poprawienia sprawności ruchowej, jak i reedukacji mięśni – mające na celu nauczenie prawidłowego skurczu. Pomocny bywa także kinesiotaping (oklejanie kolorowymi taśmami obolałych miejsc w celu złagodzenia bólu poprzez odciągnięcie powięzi mięśniowych). Z reguły podjęta rehabilitacja pozwala pacjentowi na powrót do pełni zdrowia. Jest to jednak czasochłonny proces, który aby przyniósł odpowiednie rezultaty, musi potrwać co najmniej kilka tygodni.