Szczepienia dla podróżujących

Największe znaczenie dla ochrony zdrowia i bezpieczeństwa indywidualnego turysty mają jednak szczepienia zalecane. Powinny być one zawsze dobrane z uwzględnieniem trasy i charakteru podróży, bieżącej sytuacji epidemiologicznej oraz stanu zdrowia podróżnego i wcześniej przyjętych szczepionek.

Szczepionki najczęściej zalecane w ruchu turystycznym uodparniają przeciwko następującym chorobom:

• Wirusowe zapalenie wątroby typu A (tzw. „żółtaczka pokarmowa")

Wirusowe zapalenie wątroby typu A jest chorobą powszechną w krajach o niskich standardach higieny, także w popularnych turystycznie państwach basenu Morza Śródziemnego (np. Egipt, Turcja, Maroko). Zachorowaniu sprzyja nieprzestrzeganie zasad bezpiecznego żywienia w podróży, jednak nierzadko na „żółtaczkę pokarmową" chorują goście luksusowych hoteli i kurortów w krajach rozwijających się. Szczepienie przeciwko WZW typu A jest najskuteczniejszym sposobem ochrony przed tą chorobą i zapewnia wieloletnią odporność.

• Wirusowe zapalenie wątroby typu B (tzw. „żółtaczka wszczepienna")

przenoszone jest zwykle przez zanieczyszczone narzędzia kosmetyczne, fryzjerskie lub chirurgiczne, a także przez kontakty seksualne. W większości krajów tropikalnych ryzyko zachorowania na WZW typu B jest większe niż w Europie. Krajowy Program Szczepień Ochronnych na rok 2012 zaleca szczepienie przeciwko WZW B wszystkim dotychczas nieuodpornionym, dorosłym Polakom. Pełen cykl szczepień przeciwko WZW B zapewnia odporność wieloletnią.

W Polsce dostępna jest szczepionka skojarzona, uodparniająca jednocześnie przeciwko WZW A oraz B, wygodna dla turystów, którzy przed wyjazdem planują szczepienie przeciwko obu tym chorobom.

• Tężec, błonica

Tężec, błonica, krztusiec
Tężec, błonica, poliomyelitis (choroba Heinego-Medina)
Tężec, błonica, krztusiec, poliomyelitis (choroba Heinego-Medina)

Dostępne w Polsce szczepionki skojarzone uodparniają podróżnych przeciwko wszystkim powyższym chorobom zakaźnym. Tężec jest groźnym dla życia schorzeniem bakteryjnym, częstszym w tropiku, w porównaniu do krajów umiarkowanej strefy klimatycznej.
Do zakażenia dochodzi najczęściej przez zanieczyszczenie rany glebą. Błonica występuje w wielu krajach rozwijających się. Krztusiec jest chorobą zakaźną powszechną na całym świecie. Zgodnie z polskim Programem Szczepień Ochronnych na rok 2012, u osób dorosłych zalecane jest szczepienie przypominające przeciwko tężcowi, błonicy i krztuścowi co 10 lat, niezależnie od planów podróżniczych.

Choroba Heinego-Medina (poliomyelitis) może prowadzić do ciężkich zaburzeń układu nerwowego, w tym porażeń i niedowładów. Zakażenia wirusem polio wciąż zagrażają turystom udającym się do niektórych regionów Azji i Afryki.

• Dur brzuszny

Jest to ostra choroba bakteryjna, przenoszona drogą pokarmową, przez zanieczyszczone pokarmy lub napoje. Zagrożenie w podróży zależy od warunków sanitarnych w rejonie docelowym oraz stosowania zasad higieny spożywania posiłków przez turystę. W niektórych krajach Azji, np. w Indiach, ryzyko duru brzusznego u podróżnych jest nawet do 30 razy wyższe niż w pozostałych częściach świata.

• Zakażenia meningokokowe (, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych)

Choroby wywołane przez bakterie zwane meningokokami zdarzają się na całym świecie, szczególnie często jednak występują w porze suchej, w części krajów Afryki Subsaharyjskiej (zwanych „pasem meningokokowym"). Zakażenia meningokokowe przenoszą się najczęściej drogą kropelkową, czyli poprzez kaszel i kichanie. Turyści narażeni są na zachorowanie, zwłaszcza jeśli przebywają w dużych skupiskach ludzkich np. podczas świąt lub pielgrzymek. Szczepienie przeciwko meningokokom jest najskuteczniejszym sposobem zapobiegania groźnym dla zdrowia i życia chorobom wywoływanym przez te bakterie.

• Żółta gorączka

Szczepienie zalecane jest podróżującym w rejony występowania żółtej gorączki, nawet jeśli nie są one objęte obowiązkiem uodpornienia.

W niektórych sytuacjach, związanych z charakterem wyjazdu lub indywidualną sytuacją zdrowotną turysty, lekarz może zalecić szczepionki nie uwzględnione na powyższej liście np. przeciwko wściekliźnie u osób szczególnie narażonych na kontakty ze zwierzętami w podróży lub przeciwko grypie u w sezonie epidemicznym.

Źródła informacji i przydatne adresy:
Centrum Informacji Medycyny Podróży (CIMP): www.cimp.pl
Centers for Disease Control and Prevention: www.cdc.gov/travel
Światowa Organizacja Zdrowia - zdrowie podróżnych: http://www.who.int/ith/en
Światowa Organizacja Zdrowia - choroby tropikalne: http://www.who.int/topics/tropical_diseases/en/
Informacje o malarii: www.malaria.com.pl
www.roik.plMateriał przygotowany na warsztaty z cyklu „Quo vadis medicina?" pt. „Zapobiegać i leczyć. Postępy w terapiach trudnych schorzeń", organizowane przez Stowarzyszenie „Dziennikarze dla Zdrowia", listopad 2012r