20-03-2025
zmień rozmiar tekstu
A+ A-
Czynniki środowiskowe, w tym styl życia (palenie papierosów i poziom aktywności fizycznej) oraz warunki życia, mają większy wpływ na zdrowie i przedwczesną śmierć niż nasze geny.
W Oxford Population Health przeanalizowano dane prawie pół miliona osób, oceniając wpływ 164 czynników środowiskowych oraz genetycznego ryzyka dla 22 głównych chorób wpływających na i przedwczesnej śmierci.
Ustalono, że:
- Czynniki środowiskowe odpowiadał za 17 proc. zmienności ryzyka śmierci, podczas gdy wpływ genetyki wynosił mniej niż 2 proc.
- Spośród 25 niezależnych czynników środowiskowych największy wpływ na przedwczesną śmierć i proces starzenia miały: , status społeczno-ekonomiczny, aktywność fizyczna i warunki życia.
- Palenie papierosów wiązało się z 21 chorobami, czynniki społeczno-ekonomiczne (dochód, status mieszkaniowy, zatrudnienie) z 19 chorobami, a niski poziom aktywności fizycznej z 17 chorobami.
- 23 zidentyfikowane czynniki są modyfikowalne.
- Wczesne doświadczenia życiowe, np. waga ciała w wieku 10 lat czy palenie matki w czasie ciąży, miały wpływ na starzenie i ryzyko przedwczesnej śmierci nawet 30-80 lat później.
- Czynniki środowiskowe silniej wpływały na choroby płuc, serca i wątroby, podczas gdy ryzyko genetyczne dominowało w przypadku i .
Wyniki pokazują znaczenie zmian zarówno na poziomie indywidualnym, jak i polityki społecznej - np. wpływ mają tu: ograniczanie palenia, poprawa warunków społeczno-ekonomicznych czy promocja aktywności fizycznej. Wczesne doświadczenia życiowe przyspieszają starzenie, ale dają również szansę na zapobieganie chorobom przewlekłym i przedwczesnej śmierci.
Tempo starzenia się (tzw. „zegar starzenia") określano, analizując poziomy białek we krwi. Technika ta pozwoliła powiązać czynniki środowiskowe z biologicznym starzeniem i wczesną śmiercią.
Choć pojedyncze czynniki miały stosunkowo niewielki wpływ na , ich skumulowany efekt przez całe życie (tzw. eksposom) wyjaśniał dużą część różnic w długości życia.
Na podstawie:
Nowotwór piersi (rak piersi, rak sutka) należy do najczęściej występujących chorób onkologicznych u kobiet. W Polsce notuje się prawie 10 tys. nowych zachorowań rocznie, co oznacza, że każdego roku na nowotwory piersi zachoruje 30 na 100 tys. kobiet. czytaj dalej »