Prawid³owe od¿ywianie - cukier w diecie

Cukier, którego na co dzieñ u¿ywamy do s³odzenia potraw i napojów nale¿y do wêglowodanów, inaczej cukrów. Wyró¿nia siê wêglowodany proste i z³o¿one.

Wêglowodanami prostymi s± jednocukry, np. fruktoza (obecna w owocach) i galaktoza (zawarta w mleku) oraz dwucukry, jak laktoza, która wystêpuje w mleku czy sacharoza, popularnie zwana cukrem. Natomiast wêglowodany z³o¿one zbudowane s± z co najmniej trzech pojedynczych cukrów, a ich d³ugie ³añcuchy tworz± skrobiê. Do wêglowodanów z³o¿onych nale¿± te¿ celulozy, g³ówny sk³adnik b³onnika pokarmowego. Wêglowodany z³o¿one wystêpuj± w du¿ych ilo¶ciach w ziemniakach, warzywach str±czkowych i zbo¿ach.

Cukier (sacharoza) jest dodawany do produktów podczas ich produkcji oraz w trakcie przygotowywania posi³ków w domu. Cukry naturalnie obecne w ¿ywno¶ci zwykle stanowi± po³owê spo¿ywanych przez nas wêglowodanów. Reszta to cukier dodany. Ponad po³owa energii dziennej diety pochodzi w³a¶nie z wêglowodanów.

Cukier jest wa¿nym ¼ród³em ³atwo dostêpnej energii. 1 g wêglowodanów dostarcza cz³owiekowi 4 kcal energii. Wed³ug wytycznych WHO przynajmniej 55% energii dostarczanej organizmowi powinno pochodziæ z wêglowodanów, najlepiej tych z³o¿onych, g³ównie w postaci skrobi zawartej w przetworach zbo¿owych i warzywach str±czkowych. Pozosta³± czê¶æ energii powinni¶my pozyskiwaæ w wyniku spo¿ycia t³uszczów - maksymalnie 30% oraz bia³ka - do 15%.

Do produktów, w których sk³adzie znajduje siê g³ównie cukier, mo¿emy zaliczyæ: czekoladê, wyroby cukiernicze, miód oraz d¿emy.

Wed³ug badañ bud¿etów gospodarstw domowych G³ównego Urzêdu Statystycznego w 2009 roku spo¿ycie cukru (sacharozy) w Polsce wynios³o 16,6 kg na osobê w gospodarstwie, natomiast ³±cznie ze s³odyczami, czekolad±, miodem i d¿emem prawie 22 kg. Oczywi¶cie cukier spo¿ywamy tak¿e poza domem, w lokalach gastronomicznych, dlatego jego ³±czne spo¿ycie na mieszkañca Polski mo¿e wynosiæ ¶rednio 38 kg.G³ówne ¼ród³a cukru w diecie:

• S³odki smak jest jednym z pierwszych, jaki rozpoznajemy i lubimy najbardziej ju¿ od wczesnego dzieciñstwa. To nasze szczególne upodobanie do s³odkich potraww po³±czeniu z ich du¿± dostêpno¶ci± s± g³ównymi czynnikami wp³ywaj±cymi na wysoki poziom spo¿ycia cukru w naszej diecie.
• Jedn± z g³ównych przyczyn wzrostu ilo¶ci kalorii w diecie jest wiêksze spo¿ycie cukru dodawanego do ¿ywno¶ci, np.: s³odzonych napojów, cukierków, czekolad, ciastek i innych s³odyczy, d¿emów, lodów, sosów owocowych, past do smarowania pieczywa.

Zaleca siê ograniczanie spo¿ywania produktów, do których cukier jest dodawany w trakcie procesu produkcji. Zachêca siê tak¿e producentów ¿ywno¶ci, aby modyfikowali receptury swoich produktów d±¿±c do obni¿enia w nich zawarto¶ci cukru dodanego.