Podstawowe prawa pacjenta

Każdy obywatel ma prawo do świadczeń z zakresu opieki zdrowotnej, z tym, że jej zasady są określone są przepisami zawartymi w ustawie. Źródło finansowania zależne jest tu od tego, czy dana osoba jest ubezpieczona oraz od rodzaju świadczenia. Narodowy Fundusz Zdrowia płaci, jeśli obywatel jest ubezpieczony ( tu należą ci, za których odprowadza się składkę na ubezpieczenie zdrowotne, samodzielnie opłacający tę składkę, objęci dobrowolnym ubezpieczeniem, a także osoby odbywające staż adaptacyjny, kurs języka polskiego oraz kursy przygotowawcze do podjęcia nauki w języku polskim, o których mowa w przepisach o szkolnictwie wyższym, członkowie rodzin osób objętych ubezpieczeniem powszechnym). Budżet państwa finansuje świadczenia, jeśli obywatel nie jest ubezpieczony, sam obywatel zaś opłaca koszty wydawania przeróżnych zaświadczeń, np. tych potrzebnych w procesie starania się o prawo jazdy (wyjątek stanowią tu zaświadczenia potrzebne do uzyskania zasiłku pielęgnacyjnego i świadczenia z pomocy społecznej ), a także zapłacić musi z własnej kieszeni za szeroką gamę świadczeń przedstawionych poniżej.

WYKAZ ŚWIADCZEŃ OPIEKI ZDROWOTNEJ NIEFINANSOWANYCH ZE ŚRODKÓW
PUBLICZNYCH
1. Świadczenia opieki zdrowotnej niefinansowane ze środków publicznych bez względu na
zakres ich zastosowania:
1) szczepienia ochronne niewchodzące w zakres obowiązkowych szczepień ochronnych;
2) zabiegi chirurgii plastycznej i zabiegi kosmetyczne w przypadkach niebędących następstwem
wady wrodzonej, urazu, choroby lub następstw jej leczenia;
3) operacje zmiany płci;
4) świadczenia w zakresie akupunktury z wyjątkiem świadczeń udzielanych w leczeniu bólu
przewlekłego;
5) zabiegi przyrodolecznicze i rehabilitacyjne w szpitalach uzdrowiskowych, sanatoriach
uzdrowiskowych i ambulatoryjnym lecznictwie uzdrowiskowym niezwiązane z chorobą
podstawową będącą bezpośrednią przyczyną skierowania na leczenie uzdrowiskowe;
6) poradnictwo seksuologiczne w zakresie ambulatoryjnej opieki specjalistycznej, z wyłączeniem
osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności;
7) poradnictwo psychoanalityczne;
8) ozonoterapia;
9) autoszczepionki;
10) magnetoterapia z zastosowaniem stałego pola magnetycznego;
11) laseropunktura;
12) akupresura;
13) zooterapia;
14) diagnostyka i terapia z zakresu medycyny niekonwencjonalnej, ludowej, orientalnej.

2. Świadczenia opieki zdrowotnej niefinansowane ze środków publicznych w poszczególnych
zakresach zastosowania:
1) świadczenia opieki zdrowotnej w zakresie układu nerwowego:
a) leczenie padaczki przy pomocy implantacji stymulatora nerwu błędnego,
b) diagnostyka i leczenie zaburzeń smaku,
c) zastosowanie komory hiperbarycznej w leczeniu stwardnienia rozsianego,
d) podawanie baclofenu pompą infuzyjną, z wyjątkiem przypadków, gdy jest to jedyna możliwa do
zastosowania metoda terapeutyczna;
2) świadczenia opieki zdrowotnej w zakresie układu wydzielania wewnętrznego - endoskopowa,
transorbitalna dekompresja w oftalmopatii Graves-Basedowa z wyłączeniem przypadków ratowania
wzroku z powodu udokumentowanego ucisku na nerw wzrokowy;
3) świadczenia opieki zdrowotnej w zakresie gałki ocznej:
a) chirurgia refrakcyjna w korekcie wad wzroku,
b) stymulacja laserowa plamki żółtej,
c) alloplastyka tętnic skroniowych;
4) świadczenia opieki zdrowotnej w zakresie układu sercowo-naczyniowego - wszczepienie
defibrylatora dwujamowego z funkcją defibrylacji przedsionkowej i komorowej;
5) świadczenia opieki zdrowotnej w zakresie układu krwiotwórczego i limfatycznego - bankowanie
własnej krwi pępowinowej noworodka;
6) świadczenia opieki zdrowotnej w zakresie układu trawiennego:
a) badanie przewodu pokarmowego za pomocą kapsułki endoskopowej,
b) usunięcie guzków krwawniczych (żylaków odbytu) metodą Longo,
c) hydrokolonoterapia;
7) świadczenia opieki zdrowotnej w zakresie męskich narządów płciowych:
a) pobierania nasienia z najądrza,
b) obliteracja żyły jądrowej metodą fluoroskopową,
c) wszczepienie protez prącia;
8) świadczenia opieki zdrowotnej w zakresie powłok ciała - otyłość, z wyjątkiem otyłości
patologicznej dużego stopnia u chorych o wartości BMI powyżej 40 leczonej metodami
zabiegowymi;
9) świadczenia opieki zdrowotnej w zakresie zabiegów diagnostycznych - pozytronowa tomografia
emisyjna, z wyjątkiem przypadków:
a) pojedynczego przerzutu o nieznanym punkcie wyjścia w celu lokalizacji guza pierwotnego, przy
braku potwierdzenia rozpoznania lokalizacji ogniska pierwotnego innymi dostępnymi badaniami,
b) pojedynczego guzka płuca w celu różnicowania pomiędzy guzem łagodnym i złośliwym przy
braku rozpoznania innymi dostępnymi metodami,
c) niedrobnokomórkowego raka płuca w celu przedoperacyjnej oceny zaawansowania, jeżeli inne
badania nie dają jednoznacznej oceny stopnia zaawansowania,
d) ziarnicy i chłoniaków nieziarniczych w celu wstępnej lub końcowej oceny skuteczności
chemioterapii, wczesnego rozpoznania nawrotu jeżeli, TK nie daje jednoznacznej oceny stopnia
zaawansowania,
e) choroby wieńcowej w celu oceny zamrożonego mięśnia sercowego do precyzyjnego ustalenia
wskazań/przeciwwskazań do rewaskularyzacji w przypadku braku jednoznacznych informacji z
innych badań,
f) przed transplantacją serca w celu wykluczenia nieodwracalnego uszkodzenia w wyniku procesu
zapalnego w przypadku braku możliwości wykluczenia tego stanu w innych badaniach,
g) padaczki w celu lokalizacji ogniska pierwotnego w przypadku braku możliwości zlokalizowania
ogniska w innych badaniach,
h) mięsaków tkanek miękkich w celu oceny skuteczności chemioterapii po dwóch kursach i
wczesnego wykrycia nawrotu,
i) raka piersi w celu przedoperacyjnej oceny zaawansowania w przypadku leczenia
oszczędzającego przed biopsją, jeżeli MR wykazuje pojedyncze ognisko,
j) raka jajnika w celu wczesnego wykrycia nawrotu, jeżeli inne badania nie dają jednoznacznej
odpowiedzi co do oceny stopnia zaawansowania i rozpoznania nawrotu,
k) raka tarczycy w celu lokalizacji ogniska nawrotu w przypadku wzrostu poziomu tyreoglobuliny,
jeżeli inne badania nie pozwalają zlokalizować ogniska nawrotu,
l) podejrzenia przerzutów do kości, jeżeli inne badania nie pozwalają zlokalizować ogniska
nawrotu,
m) planowania radioterapii radykalnej o modulowanej intensywności wiązki w celu oceny rozkładu
żywotnych komórek nowotworowych, hipoksji, proliferacji guza, jeżeli inne badania nie pozwalają
w przypadku braku możliwości dokonania takiej oceny w innych badaniach,
n) radiochirurgicznego leczenia raka płuca o wczesnym stopniu zaawansowania w celu
wykluczenia istnienia innych ognisk nowotworowych, jeżeli inne badania nie pozwalają ich zlokalizować.

Aby skorzystać z opieki medycznej finansowanej przez NFZ, należy przedstawić odpowiedni dokument potwierdzający opłacanie składek. Planuje się wprowadzenie Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego, tymczasem dowodem ubezpieczenia mogą być:
odcinek emerytury lub renty,
aktualna rodzinna legitymacja ubezpieczeniowa albo zgłoszenie do ubezpieczenia (druk ZCZA lub ZCNA) wraz z ważną legitymacją studencką/szkolną,
w przypadku studentów ubezpieczonych przez uczelnię - ważna legitymacja studencka wraz z dokumentem potwierdzającym zgłoszenie do ubezpieczenia,
potwierdzenie przelewu składek (w przypadku osób pracujących na własny rachunek i ubezpieczających się dobrowolnie, emerytów i rencistów)
Pacjent, który skorzystał ze świadczenia opieki zdrowotnej, a nie posiadał wówczas dokumentu potwierdzającego fakt, że jest ubezpieczony, powinien przedstawić takie zaświadczenie w ciągu 7 dni od zakończenia usługi, jeśli zaś nadal przebywa w szpitalu, termin ten przedłużony jest do 30 dni.
Świadczenia opieki zdrowotnej objęte ubezpieczeniem wykonywane są w przychodniach, gabinetach i szpitalach mających podpisaną umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia. Wymienione obiekty powinny umieszczać w widocznym miejscu logo NFZ.

Pacjent sam wybiera lekarza, pielęgniarkę, położną podstawowej opieki zdrowotnej, w tym celu powinien wypełnić adekwatną deklarację. Bezpłatnie może zmienić swój wybór dwukrotnie w ciągu roku.
Do świadczeń specjalistycznych uprawnia skierowanie wydane przez lekarza pierwszego kontaktu. Skierowanie jednak nie jest wymagane do: ginekologa i położnika, dentysty, dermatologa, wenerologa, onkologa, okulisty, psychiatry. Ponadto, do posiadania skierowania nie są zobligowane osoby chore na gruźlicę, zakażone wirusem HIV, inwalidzi wojenni i osoby represjonowane, a także ludzie uzależnieni od alkoholu, środków odurzających i substancji psychotropowych.
Skierowanie wymagane jest również przy hospitalizacji z pominięciem przypadków nagłych.
Skierowanie potrzebne jest również do szpitala (od lekarza POZ bądź lekarza specjalisty), wyjąwszy wszystkie nagłe wypadki.
Każdy pacjent ma również prawo do wglądu do swojej dokumentacji medycznej. Wydawana jest ona w postaci odpisu, wyciągu, bądź kopii na koszt wnioskodawcy.
Świadczenia opieki zdrowotnej w szpitalach i ambulatoriach udzielane są według kolejności zgłoszenia z uwzględnieniem zasady sprawiedliwego, równego, niedyskryminującego i przejrzystego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej oraz zgodnie z kryteriami medycznymi określonymi przez ministra zdrowia.
Świadczeniodawca informuje pisemnie o terminie udzielenia świadczenia oraz uzasadnia przyczyny wyboru tego terminu. Niekorzystna zmiana stanu zdrowia jest podstawą do przyspieszenia terminu udzielenia świadczenia. Na listę oczekujących na dane świadczenie opieki zdrowotnej pacjent może zostać wpisany tylko u jednego świadczeniodawcy. Wojewódzkie oddziały NFZ publikują listę oczekujących na stronach internetowych wraz z oszacowanym czasem oczekiwania.
Leki refundowane z listy leków podstawowych będą dostępne dla pacjentów po wniesieniu opłaty ryczałtowej - 3,20 zł oraz z listy uzupełniającej po wniesieniu opłaty w wysokości 30% lub 50% ceny leku. W obu przypadkach obowiązuje limit ceny leku. Wśród leków zawierających tę samą substancję czynną jest lek, którego cena jest najniższa, i właśnie ten lek pacjent otrzyma bez dodatkowych dopłat. Pozostałe leki z danej grupy pacjent otrzyma dopłacając w 100% różnicę między ceną leku a limitem
Ustawa wprowadza zmiany dotyczące leków, które nabywa inwalida wojenny lub małżonek pozostający na jego wyłącznym utrzymaniu oraz wdowa lub wdowiec po poległym żołnierzu lub zmarłym inwalidzie wojennym uprawniony do renty rodzinnej, a także osoba represjonowana. Osoby te otrzymają bezpłatnie leki oznaczone symbolem Rp w decyzji dopuszczającej do obrotu i jednocześnie wpisane do Rejestru Produktów Leczniczych Dopuszczonych do Obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Recepta jest ważna przez 30 dni, z tym że wyjątek stanowią recepty na antybiotyki i recepty wystawione w ramach pomocy doraźnej- one są ważne 7 dni. Przedłużony czas ważności natomiast mają recepty na preparaty immunologiczne i leki sprowadzane z zagranicy- ważne są przez 60 dni.

Jeżeli lekarz przepisał lek, którego cena przekracza limit refundacji, a preparat ten ma tańszy odpowiednik, aptekarz ma obowiązek poinformować nas, że możemy wykupić tańszy lek. Nie dotyczy to sytuacji, w której na recepcie jest adnotacja, że przepisanego leku nie można zamienić na żaden inny.
Pacjent ma również prawo do leczenia uzdrowiskowego, skierowanie nań wystawia lekarz ubezpieczenia zdrowotnego, potwierdzane jest także przez wojewódzki oddział NFZ. Zwolnione są z tego osoby do 18 lat, a jeśli się kształcą - do 26 lat.