Osłabienie zmysłów sprzyja problemom psychicznym

- Kiedy twoje zmysły słabną, nie możesz dobrze doświadczać świata - mówi dr Jayant Pinto z UChicago Medicine. - Nie słyszysz ludzi przy stole; nie możesz rozróżnić, co dzieje się w twoim otoczeniu; możesz mieć trudności z czytaniem lub rozumieniem tego, co wydarza się w twojej okolicy. To nasila obciążenia poznawcze, a z czasem cię wyczerpuje i powoduje problemy ze zdrowiem psychicznym - dodaje dr Pinto.

Badania pokazały, że osoby z osłabieniem sensorycznym zwykle cechują się gorszym zdrowiem psychicznym, a różne rodzaje niepełnosprawności sensorycznej wiążą się z różnymi aspektami .

Naukowcy z UChicago przeanalizowali dane dotyczące funkcji sensorycznych (wzrok, słuch i węch) oraz samooceny zdrowia psychicznego prawie 4 tysięcy osób starszych. Po dekadzie monitorowania uczestników odkryli, że osoby z upośledzeniem wielu zmysłów doświadczały większej samotności i miały znacznie gorsze samooceny zdrowia psychicznego, a osoby z osłabieniem trzech zmysłów częściej doświadczały epizodów depresyjnych.

Naukowcy wciąż badają, w jaki sposób zmiany we wszystkich pięciu zmysłach mogą wpływać na ludzi, teraz pokazali, że pogorszenie sensoryczne przyczynia się bezpośrednio do uczucia , i nudy. Osoby starsze z zaburzeniem wzroku mogą mieć trudności z wychodzeniem z domu lub widzeniem twarzy swoich przyjaciół i rodziny, a utrata słuchu może sprawić, że rozmowy będą sztuczne i frustrujące. Nawet utrata węchu może wpłynąć na zdolność kogoś do znajdowania radości w znanych zapachach - takich jak ulubiony domowy posiłek lub charakterystyczne perfumy ukochanej osoby - i percypowania feromonów, które (choć nie są rejestrowane świadomie) przyczyniają się do dynamiki społecznej.

- Zauważyliśmy, że upośledzenie słuchu i wzroku nierzadko wiąże się z niższą samooceną zdrowia psychicznego i uczuciem osamotnienia, ale zaburzenie węchu powiązane jest słabiej - mówi Alexander Wang, współautor badań.

Potrzebna jest poprawa dostępu do usług zdrowia psychicznego i zwiększenie świadomości związku między utratą zmysłów a cierpieniem psychicznym. W szczególności rozumienie, w jaki sposób różne niepełnosprawności sensoryczne wpływają na długoterminowe zdrowie psychiczne osób starszych, może pomóc pracownikom służby zdrowia w badaniu przesiewowym pod kątem problemów ze zdrowiem psychicznym.

Poza proaktywnym leczeniem zdrowia psychicznego osób starszych, naukowcy wskazali na kroki, które można podjąć, aby bezpośrednio zmniejszyć codzienne skutki trudności sensorycznych, co zmniejszyłoby ich negatywne oddziaływanie na zdrowie psychiczne.

Na poziomie osobistym członkowie rodziny i przyjaciele mogą pomóc, wykazując się cierpliwością i znajdując sposoby na skuteczniejszą komunikację, np. mówiąc wyraźnie lub korzystając z notatek pisemnych. Na poziomie społecznym polityka społeczna i różne programy w jej ramach mogą zapewnić zasoby, które poprawiają jakość życia.

Szeroki zakres dostępnych technologii i interwencji medycznych może pomóc zrekompensować upośledzenie sensoryczne. W przypadku utraty słuchu istnieją implanty ślimakowe, aparaty słuchowe i inne urządzenia wspomagające słuch, które mogą spowolnić spadek funkcji poznawczych, a także poprawić jakość życia. W przypadku osłabienia wzroku istnieją okulary, soczewki kontaktowe, operacja zaćmy, a także udogodnienia, takie jak programy komputerowe zamieniające tekst na mowę. Nawet w przypadku zmysłu węchu eksperci ds. zdrowia mogą czasami pomóc, zmniejszając zapalenie zatok lub przeprowadzając ćwiczenia węchowe.

- W wielu przypadkach możemy łagodzić trudności sensoryczne w sposób, który może faktycznie poprawić życie ludzi i ich zdrowie psychiczne oraz osłabić poczucie - co jest wręcz „epidemią" - mówi dr Pinto. - To proste sposoby, w jakie możemy interweniować, aby pomóc ludziom i potencjalnie mieć ogromny wpływ na społeczeństwo - dodaje.