Niespodziewany ból jest silniejszy - jak mózg przetwarza bodźce bólowe

Na Wydziale Medycyny Klinicznej Uniwersytetu w Aarhus ustalono, że brak wiedzy o tym, czego się spodziewać, zmienia sposób, w jaki mózg interpretuje ból - sprawiając, że wydaje się on silniejszy, nawet jeśli nie ma realnego zagrożenia.

Uczeni zaprojektowali eksperyment, w którym uczestnicy mieli przewidzieć, czy poczują na przedramieniu ciepło czy zimno. Jednak czasami byli jednocześnie wystawiani na oba bodźce - zarówno ciepły, jak i zimny - co wywoływało uczucie piekącego bólu. Jest to zagadkowe zjawisko znane jako iluzja termicznego - tłumaczy profesor Francesca Fardo z Uniwersytetu w Aarhus.

- Poprzednie badania pokazały, że nasze oczekiwania kształtują sposób, w jaki odczuwamy ból. Teraz chcieliśmy sprawdzić, czy niepewność co do tych oczekiwań - czyli sytuacja, w której mózg nie ma jasnej prognozy - również może nasilać ból. Dzięki wykorzystaniu zjawiska iluzji termicznego grilla udało nam się wykazać, że nawet gdy nic szkodliwego się nie dzieje, brak wiedzy o tym, czego się spodziewać, sprawia, że odczuwamy dość wysoki poziom bólu - wyjaśnia prof. Fardo.

W badaniu naukowcy wykorzystano zaawansowane techniki obrazowania mózgu oraz modelowanie komputerowe na grupie 300 uczestników. Pozwoliło to zobaczyć, jak reakcje na niepewność są powiązane z określonymi obszarami mózgu.

- Wyniki pokazują, że to nie tylko oczekiwania, ale także niepewność odgrywa kluczową rolę w odczuwaniu bólu. Wcześniejsze badania nad efektem placebo i nocebo (niepożądane objawy przyjmowania placebo) wykazały, że oczekiwanie ulgi może zmniejszyć ból, a oczekiwanie szkody - go nasilić. Nasze odkrycia dodają nową warstwę: kiedy mózg nie wie, czego się spodziewać i napotyka niejednoznaczne sygnały, woli zachować ostrożność - wzmacniając silniej, niż jest to konieczne - tłumaczy prof. Fardo.

To może mieć wpływ na sposób leczenia bólu i podejście do pacjentów z . - W krótkiej perspektywie te odkrycia mogą pomóc naukowcom lepiej zrozumieć te procesy, a także pomóc lekarzom dostosować strategie leczenia bólu - na przykład poprzez lepsze informowanie pacjentów lub precyzyjne ustalanie oczekiwań, aby zmniejszyć ich niepewność co do leczenia - mówi Fardo.

Teraz prof. Fardo planuje powtórzyć badanie na osobach cierpiących na przewlekły ból i zbadać, czy czynniki psychologiczne, takie jak i lęk, również wpływają na sposób, w jaki odczuwamy ból.