Na wakacje po zdrowie i jod

Jod jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu. Wchodzi w skład hormonów tarczycy, które odpowiadają m.in. za regulację przemiany materii oraz rozwój i funkcjonowanie układu nerwowego. Niedobór tego pierwiastka manifestują zaburzenia związane z (nadmierna senność, zwiększona masa ciała, obniżenie wydolności intelektualnej), zaburzenia rozrodczości u kobiet, jak również opóźnienie rozwoju psychicznego i fizycznego dzieci i młodzieży.

Gdzie zatem szukać źródeł jodu? możemy przyjmować wraz z dietą lub uzyskiwać z powietrza – przez błony śluzowe i skórę. Niestety, większość produktów spożywczych zawiera niewystarczającą ilość tego pierwiastka.

– Polska jest krajem, w którym zasoby jodu w środowisku naturalnym są ograniczone. Na obszarach, gdzie występują niedobory tego pierwiastka, pojawia się konieczność uzupełnienia diety w jod – mówi dr inż. Katarzyna Stoś, prof. nadzw. Instytutu Żywności i Żywienia (IŻŻ).

Jego zawartość w żywności uzależniona jest od stężenia jodu w środowisku, dlatego też głównie ryby morskie mają jego stosunkowo dużo: 100 g dorsza dostarcza 110 µg (mikrogramów) jodu, taka sama ilość mintaja – ok. 100 µg, a w przypadku łososia lub makreli jest to ok. 40 µg. Niektóre sery żółte lub pleśniowe mogą zawierać 40 µg jodu w 100 g produktu pod warunkiem, że pochodzą z mleka od krów żywionych paszą bogatą w jod. Źródłem jodu mogą być ponadto wody mineralne, suplementy diety i leki.

W ramach uzupełniania niedoborów tego ważnego pierwiastka w Polsce wprowadzono obowiązek jodowania . Należy jednak uważać, aby utrzymać spożycie soli w zalecanych normach (na bardzo niskim poziomie).

– Wobec upowszechniania w Polsce zaleceń do obniżania spożycia soli kuchennej z powodu znacznego zagrożenia populacji chorobą nadciśnieniową i niektórymi nowotworami, przyjęto, iż poziom jodowania soli winien być na tyle wysoki, aby – przy niskim jej spożyciu – zapotrzebowanie na jod mogło być w pełni pokrywane. Przepisy nakazują również, aby preparaty do początkowego i dalszego żywienia niemowląt zawierały odpowiednie ilości jodu – podkreśla Katarzyna Stoś.

Chociaż dzienne zapotrzebowanie dorosłego człowieka na jod wynosi 150 µg, to jednak trudno zapewnić organizmowi wysoką podaż tego składnika. Dlatego tak cenny jest pobyt nad morzem – dla większości z nas możliwy tylko w wakacje. Urlop to zatem dobry moment, aby zastanowić się, czy ilość jodu w naszej diecie jest wystarczająca, a także by dowiedzieć się, jak można uzupełnić jego niedobory w organizmie.

Eksperci Instytutu Żywności i Żywienia, w ramach projektu edukacyjnego Zachowaj Równowagę, zalecają taką kontrolę przede wszystkim tym, którzy ze względów zdrowotnych świadomie eliminują sól z diety (nadciśnieniowcy i osoby z innymi chorobami serca lub nadwagą), jak również osobom chorującym na niedoczynność tarczycy.

Jak zatem skutecznie zapobiegać niedoborom jodu? Poniżej przedstawiamy rady i zalecenia ekspertów IŻŻ.

Jak uchronić się przed niedoborem jodu:

1. Jedz , w tym ryby morskie, np. 100 g dorsza atlantyckiego dostarcza aż 110 µg jodu (dzienne zapotrzebowanie na jod to 150 µg).
2. Biegaj lub spaceruj brzegiem morza. Aktywność fizyczna w połączeniu z wdychaniem powietrza bogatego w jod niosą wiele korzyści dla Twojego organizmu.
3. Zbadaj poziom hormonów tarczycy, np. TSH, aby sprawdzić, czy Twoja tarczyca funkcjonuje prawidłowo. Na wizycie u endokrynologa otrzymasz wszystkie potrzebne informacje.
4. W razie potrzeby stosuj suplementy diety, ale pamiętaj o wcześniejszej konsultacji z lekarzem.
5. Czytaj etykiety, by sprawdzić ilość soli w produktach. Pamiętaj, że sól kuchenna jest źródłem jodu, w odróżnieniu od soli stosowanej w przetwórstwie spożywczym.