18-09-2025
zmień rozmiar tekstu
A+ A-
Jedzenie trzech porcji frytek tygodniowo wiąże się z o 20 proc. wyższym ryzykiem rozwoju cukrzycy typu 2, ale jedzenie podobnych ilości ziemniaków przygotowanych w inny sposób - gotowanych, pieczonych lub puree - nie zwiększa istotnie tego ryzyka.
Co więcej, zastąpienie dowolnej formy pełnymi ziarnami wiązało się z niższym ryzykiem cukrzycy typu 2, podczas gdy zamiana ich na biały ryż była powiązana z wyższym ryzykiem.
Ziemniaki zawierają szereg składników odżywczych, w tym błonnik, witaminę C i magnez, ale mają też wysoką zawartość skrobi, a co za tym idzie - wysoki indeks glikemiczny, dlatego były łączone z wyższym ryzykiem rozwoju cukrzycy typu 2.
Dotychczas jednak nie uwzględniano ani sposobu przygotowania ziemniaków, ani konkretnych produktów, które mogłyby je zastąpić - obie te kwestie zaś są kluczowe przy ocenie ogólnego wpływu ziemniaków na zdrowie.
Naukowcy przeanalizowali związek między jedzeniem ziemniaków przygotowanych na różne sposoby (gotowanych, pieczonych lub w formie puree, w porównaniu z frytkami) a prawdopodobieństwem cukrzycy typu 2. Sprawdzili również, jaki wpływ na zdrowie ma zastąpienie ziemniaków innymi głównymi źródłami węglowodanów, takimi jak produkty pełnoziarniste czy ryż.
Przez niemal cztery dekady monitorowano zdrowie 205 tys. osób. Początkowo uczestnicy nie mieli cukrzycy, chorób serca ani nowotworów i co cztery lata wypełniali szczegółowe kwestionariusze żywieniowe.
Po uwzględnieniu czynników stylu życia i diety związanych z ryzykiem cukrzycy ustalono, że każde trzykrotne (w tygodniu) jedzenie wszystkich ziemniaków łącznie wiązało się ze wzrostem zachorowalności na cukrzycę typu 2 o 5 proc., a frytek - aż o 20 proc. Natomiast podobna ilość ziemniaków pieczonych, gotowanych lub puree nie była istotnie związana ze wzrostem ryzyka.
Zastąpienie trzech porcji ziemniaków produktami pełnoziarnistymi obniżało zachorowalność na cukrzycę typu 2 o 8 proc. Zamiana pieczonych, gotowanych lub puree na produkty pełnoziarniste zmniejszała ryzyko o 4 proc., a zamiana - aż o 19 proc.
Dla kontrastu, zastąpienie wszystkich ziemniaków lub ich wersji pieczonej, gotowanej lub puree białym ryżem wiązało się ze zwiększonym ryzykiem cukrzycy typu 2.
„Nasze wyniki podkreślają, że związek między spożyciem ziemniaków a ryzykiem cukrzycy typu 2 zależy od konkretnych produktów. Ustalenia są również zgodne z obecnymi zaleceniami żywieniowymi, które promują włączanie pełnych ziaren do zdrowej diety w celu zapobiegania ," mówią autorzy badań.
Jak zauważają, przy stosunkowo niewielkim wpływie na środowisko i korzystnym wpływie na zdrowie, ziemniaki pieczone, gotowane lub puree mogą być częścią zdrowej i zrównoważonej diety, choć powinny pozostać priorytetem.
Na podstawie:
Cukrzyca to choroba przewlekła metaboliczna, która charakteryzuje się podwyższonym stężeniem glukozy (hiperglikemią) we krwi. Wyróżnia się dwa główne typy cukrzycy. Typ 1 ma podłoże autoimmunologiczne, zaś typ 2 jest wynikiem insulinoodporności i zaburzeń w wydzielaniu insuliny. czytaj dalej »