Ból brzucha. Dolegliwość najczęściej kobieca

Gdzie boli brzuch?

– to reakcja organizmu na starcie z potencjalnie szkodliwym bodźcem z otoczenia. Może też być odpowiedzią na nasz stan psychiczny. Jedno jest pewne, pojawia się wtedy, gdy nasz organizm ma jakiś problem. Bardzo ważne jest więc, by umieć określić miejsce bólu, jego charakter i czas trwania. To niezwykle cenne wskazówki diagnostyczne, które mogą pomóc w szybszym samodzielnym zwalczeniu bólu lub podjęciu decyzji o konsultacji lekarskiej – mówi prof. Wojciech Cichy, gastroenterolog.

– Ból jest jednak uczuciem bardzo subiektywnym – każdy z nas inaczej go odczuwa i na niego reaguje. To sprawia, że określenie jego lokalizacji i – przede wszystkim – podłoża, może być bardzo trudne – dodaje dr Anna Bukowska-Posadzy, psycholog kliniczny i psychoprofilaktyk.

Jak więc rozpoznać, czy mamy do czynienia z związanym z dietą i trawieniem, czy też z bólem wywołanym czynnikami stresogennymi?

Eksperci zgodnie podkreślają, że wszelkie dolegliwości organiczne są zdecydowanie prostsze do zlokalizowania niż bóle psychogenne. – Brzuch możemy podzielić na kilka stref: podbrzusze, śródbrzusze i nadbrzusze. I tak, dolegliwości związane z menstruacją przede wszystkim odczuwane są w dolnych partiach brzucha.

Mogą jednak promieniować do innych części ciała jak plecy czy głowa. Bóle wynikające z niewłaściwej diety i trawienia zlokalizowane są z kolei w środkowych i górnych kwadrantach brzucha. A jeśli czujemy dyskomfort w okolicach mostka, wtedy mamy do czynienia ze – podkreśla prof. Wojciech Cichy. Inaczej jest w przypadku bólów na tle stresowym. Te dużo trudniej konkretnie „wskazać palcem”, umiejscowić – dodaje.

Żołądek zaciśnięty w imadle – gdy boli ze stresu

Okazuje się, że częstą przyczyną bólu może być stan psychiczny. Złe samopoczucie psychiczne pobudza układ nerwowy i zaburza wewnętrzną równowagę organizmu oraz funkcje różnych narządów, w tym jamy brzusznej. Jak zauważa psycholog, za ból brzucha może odpowiadać , nadmiar obowiązków w pracy, a nawet nieszczęśliwa miłość. Wszystkie te czynniki mogą boleśnie wpływać na nasz organizm.

Ból: przenikliwy, ściskający, świdrujący...; jakby ktoś zaciskał mi żołądek w imadle coraz mocniej i mocniej; ucisk, kamienny ucisk – takimi słowami ból brzucha na tle stresowym opisały respondentki badania przeprowadzonego w ramach kampanii „Brzuch mówi: NO-SPA”.

– Te sformułowania bardzo często występują w parze z bólami na tle stresowym. Kluczem do zdiagnozowania przyczyny tych nieprzyjemnych doznań jest odpowiedź na pytania: W jaki sposób radzę sobie z trudnymi sytuacjami? Jak wtedy zachowuje się moje ciało? Czy stan mojego emocjonalnego napięcia może być przyczyną bólu brzucha? – podpowiada dr Anna Bukowska-Posadzy. Aby sobie z nimi poradzić czasem wystarczy po prostu nie myśleć o bólu i skupić się na działaniu, np. wyjść na spacer, zrobić sobie relaksującą kąpiel lub zaplanować spotkanie z przyjaciółmi. Gdy to nie skutkuje można sięgnąć po leki rozkurczowe, które pomogą zniwelować ból wywołany silniejszymi niż zwykle skurczami mięśni gładkich – dodaje.

Niewłaściwa dieta

Jak wynika z badania People’s Lab, kobiety najczęściej skarżą się na bóle brzucha wynikające z przejedzenia lub jedzenia potraw ciężkostrawnych. Czasem powodem ich dolegliwości jest zmiana diety (np. zjedzenie czegoś ‘na mieście’, gdy nie jest to w ich zwyczaju) lub konsumpcja nieświeżych produktów. Zdarza się i tak, że bóle brzucha są u nich konsekwencją nieregularnego jedzenia lub spożywania posiłków w pośpiechu. Co ciekawe, nawet respondentkom, które bardzo dbają o dietę, takie bóle brzucha się zdarzają (choć zdecydowanie rzadziej).

– Każda z tych sytuacji wymaga od układu pokarmowego wzmożonej pracy. To trudne wyzwanie m.in. dla jelit, które, starając się z tym poradzić, kurczą się znacznie mocniej i częściej niż zwykle. To z kolei wywołuje ból w obrębie brzucha – tłumaczy prof. Wojciech Cichy.

Dolegliwości te zazwyczaj opisywane są przez kobiety w kontekście uczucia pełności, spięcia, ciężkości brzucha oraz wzdęć: Taki ucisk i skręcanie na środku brzucha; Tępy ból w górze brzucha połączony ze zgagą; U mnie ból połączony z dużym wzdęciem, bardzo nieprzyjemne uczucie.

Tak można opisać dolegliwości towarzyszące zaburzonemu procesowi trawienia i przyswajania pokarmu. Jak podkreśla prof. Wojciech Cichy, niewłaściwa dieta może przyczynić się do występowania bardzo silnych skurczów w obrębie jamy brzusznej, które wywołują odczucie bólu. Często skurczom tym mogą towarzyszyć dodatkowe objawy, w postaci: nudności, wymiotów, , zaparć, bolesnych parć na mocz lub biegunki.

Aby poradzić sobie z takim bólem, kobiety często stosują metody domowe – zazwyczaj takie, których nauczyły je mamy i babcie. Nalewkę z orzecha przetestowała moja mama na mnie i siostrze więc się już w rodzinie przyjęła i sama ją robię – wyznała jedna z respondentek badania „Brzuch mówi: NO-SPA”. Obok nalewki z orzecha pojawiły się także napoje gazowane.

– Na pierwszy rzut oka można stwierdzić, że wymienione naturalne sposoby walki z bólem brzucha działają. Jest to jednak pogląd nie do końca zgodny z prawdą. Alkoholem czy kwasem ortofosforowym zawartym w napojach gazowanych podrażniamy organy wewnętrzne. Tym samym dochodzi do zjawiska kiedy ból zwalczamy wywołaniem innego bólu. Niestety nie działamy w tym przypadku na bezpośrednią przyczynę, jaką jest nadmierny skurcz mięśni gładkich – tłumaczy prof. Wojciech Cichy. Aby skutecznie walczyć z bólem brzucha można sięgnąć po środki rozkurczowe, które pomogą w walce z nadmiernymi skurczami mięśni gładkich. Z kolei by zapobiec występowaniu takich dolegliwości w przyszłości, warto zastanowić się nad sposobem odżywiania się.

Bolące „kobiece sprawy”

Ból, z którym co miesiąc musi mierzyć się duża część kobiet, związany jest z menstruacją.

– Ból miesiączkowy pojawia się wraz z krwawieniem, zazwyczaj w pierwszych dniach cyklu. W większości przypadków nie jest to jednak nic nadzwyczajnego. Jest związany z pewnymi naturalnymi procesami, które zachodzą w macicy, w tym nadprodukcją prostaglandyn. Kobiety najczęściej mogą zlokalizować ból w podbrzuszu, ale zdarza się, że promieniuje on także do kręgosłupa lub kończyn dolnych. Część pacjentek może odczuwać też nudności – komentuje dr Agnieszka Timorek-Lemieszczuk, ginekolog.

Spośród wszystkich bólów brzucha to właśnie ten związany z miesiączką jest najlepiej rozpoznawany przez kobiety. Wiedza i doświadczenie pozwalają im skutecznie walczyć z . Jak pokazuje badanie, najczęściej w takiej sytuacji sięgają one po leki rozkurczowe, niwelujące skurcze mięśni macicy.

Zdarza się też, że dodatkowo zażywają leki przeciwbólowe (np. na bazie ibuprofenu), dzięki którym skutecznie walczą z pojawiającymi się objawami towarzyszącymi – bólem głowy, pleców czy pachwin.

Jak podkreślają eksperci, w starciu z bólem brzucha różnego pochodzenia należy działać na źródło bólu. W apteczce pierwszej pomocy warto mieć więc leki rozkurczowe, które zawierają drotawerynę – substancję działającą w jamie brzusznej w przypadku skurczu mięśni gładkich. A jeśli bóle nie ustępują lub odczuwamy ból ostry, w wyniku którego stajemy się bladzi i oblewa nas zimny pot, wówczas należy udać się po pomoc do specjalisty.