Bezsenność a zdrowie

Co wiemy na temat snu

Sen jest zjawiskiem fizjologicznym, polegającym na obniżeniu aktywności ośrodkowego układu nerwowego oraz całego organizmu. Wyróżniamy w nim 2 podstawowe fazy. W pierwszej z nich - fazie REM, odpoczywa nasza psychika i regenerują się komórki mózgu, występują marzenia senne oraz następuje uwolnienie od zmartwień i efektów stresu. Druga faza - Sen NREM, dzieli się na cztery etapy, z których dwa ostatnie tworzą tzw. sen głęboki, podczas którego następuje regeneracja całego organizmu. Sen jest niezbędny do życia i prawidłowego przebiegu procesów psychicznych. Już jedna nieprzespana noc obniża sprawność psychofizyczną. Nasze ranne samopoczucie, zależy głównie od tego, jaki był nasz sen w nocy. Wystarczająca ilość snu jest niezawodnym sposobem na poprawę samopoczucia oraz sprawności fizycznej i umysłowej. Jego zaburzenia czyli bezsenność to nie tylko trudności w zasypianiu, ale również kłopoty z utrzymaniem ciągłości snu (częste budzenie się) i zbyt krótki sen.

Bezsenność a zdrowie

Brak snu przez dłuższy okres powoduje szereg negatywnych efektów psychofizjologicznych: zaburzenia nastroju, utrudnione skupienie uwagi, trudności w zapamiętywaniu, upośledzenie aktywności układu immunologicznego.

Bezsenność może również powodować schorzenia takie jak: cukrzyca, choroby serca, otyłość czy nadciśnienie. Kiedy śpimy obniża się ciśnie krwi, zwalnia tętno, w ciele zachodzą procesy naprawcze, z tkanek usuwane są substancje toksyczne, spada temperatura ciała. Sen chroni nas przed chorobami serca, nowotworami, cukrzycą, infekcjami przeziębieniowymi, nerwicami.
Dlatego też osoby cierpiące na bezsenność pozbawione są naturalnej regeneracji organizmu. W efekcie czego mają podwyższone ciśnienie i zwiększoną temperaturę ciała przez 24 godziny, są zmęczeni, rozdrażnieni, a ich organizm wydziela więcej hormonów stresu, produktów przemiany katecholamin i kortyzolu.

Osoby z zaburzeniami snu mają również szybsze tempo metabolizmu, mierzone zużyciem tlenu oraz podwyższoną ciepłotą ciała. Bezsenność zwiększa również ryzyko zakażenia ze względu na osłabienie układu odpornościowego. Osoby cierpiące na zaburzenia snu częściej są nieobecne w pracy, pracują mniej wydajnie, rzadziej awansują.

Zaburzenia snu w znacznym stopniu wpływają na pogorszenie ogólnego stanu zdrowia. „Jednym z powodów epidemii cukrzycy i schorzeń kardiologicznych może być niedobór snu" - twierdzi dr Ele Cauter z University of Chicago. Badania prowadzone pod jej kierunkiem wykazały, że skrócenie snu o kilka godzin w ciągu doby prowadzi do zmian w metabolizmie glukozy. Związek między niedoborem snu, a chorobami serca wykazują japońskie badania epidemiologiczne. Wynika z nich, że ryzyko wystąpienia zawału serca u ludzi, którzy śpią pięć godzin na dobę lub mniej, jest o 50% większe niż u osób śpiących osiem godzin na dobę. Pacjenci z nadciśnieniem tętniczym i pacjenci cierpiący na bezsenność, to najczęściej ci sami ludzie.

Obawa przed bezsennością często skłania pacjentów do sięgania po leki uspakajające. Niestety po 2 tygodniach ciągłego stosowania leki nasenne przestają działać, a w konsekwencji pojawia się uzależnienie. Pacjenci biorą ich coraz więcej. Polska należy do grupy krajów o największym zużyciu leków nasennych. Niemal wszystkie stosowane środki mają tzw. skutki uboczne. Sen po lekach nie jest snem fizjologicznym, bo zakłócony jest jego naturalny przebieg. Skraca się wówczas czas snu paradoksalnego, tak ważnego dla mózgu. Zapobieganie bezsenności jest zadaniem bardzo trudnym oraz aktualnie istotnym problemem zdrowia publicznego - podkreśla dr Grzegorz Bujok - lekarz Poradni Zaburzeń Snu w Chorzowie.

Jak zmniejszyć przynajmniej niektóre z przyczyn zaburzeń snu

W większości przypadków wystarczają działania profilaktyczne: właściwy dobór pościeli oraz miejsca do spania. Lekarz potwierdza również fakt, że zaburzenia krążenia, przegrzewanie się ciała, czy niewygodna pozycja podczas snu może być przyczyną jego zaburzeń. Jako populacja nie mamy nawyku dbania o podstawowe wygody. Pościel, która utrzymuje stałą temperaturę ciała, przepuszczając nadmiar ciepła, pomagająca w zaburzeniach krążenia jest skuteczna w leczeniu zaburzeń snu.