Strona głównaZdrowieAstma. Globalny problem

Astma. Globalny problem

Astma oskrzelowa jest przewlekłą, zapalną chorobą dróg oddechowych, najczęściej o podłożu alergicznym. Niestety, podobnie jak w przypadku alergii, liczba chorych na astmę rośnie. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) astma to problem ponad 235 mln osób na całym świecie.
Astma. Globalny problem [Fot. Robert Kneschke - Fotolia.com] W Polsce na astmę choruje ok. 4 milionów osób. Według badania ECAP w 2007 roku na astmę chorowało w Polsce ok. 11 % dzieci w wieku 6 – 14 lat i około 9 % populacji dorosłych. Choroba stwarza znaczne obciążenie dla pacjentów, ich rodzin oraz społeczeństwa, tymczasem jest wciąż niedostatecznie diagnozowana i często pozostaje nieleczona, również w naszym kraju, choć postęp medycyny ułatwia dziś jej pełną kontrolę.

U źródeł problemu

jest jedną z głównych, przewlekłych chorób niezakaźnych. Najsilniejszymi czynnikami ryzyka jej rozwoju są substancje i cząsteczki wdychane wraz z powietrzem, które mogą wywoływać reakcje alergiczne lub podrażniać drogi oddechowe. W astmie alergicznej największe znaczenie mają alergeny wziewne, takie jak roztocza kurzu domowego, sierść, pyłki roślin, alergeny pleśni oraz czynniki drażniące - dym tytoniowy, zanieczyszczenie powietrza. Również niektóre leki niekiedy wywołują astmę, np. aspiryna lub zaostrzają już istniejącą np. betablokery, stosowane w leczeniu chorób układu krążenia. Nie bez znaczenia jest skłonność genetyczna do rozwoju alergii, a dodatkowym czynnikiem ryzyka astmy są częste infekcje dróg oddechowych, występujący wcześniej alergiczny nieżyt nosa (ANN) lub (AZS).

Astma jest chorobą o zmiennym przebiegu. Dolegliwości mogą z różnym nasileniem pojawiać się zarówno kilka razy w ciągu dnia, jak i tygodnia czy miesiąca. Podstawowe objawy to:
  • duszność,
  • kaszel,
  • uczucie ucisku w klatce piersiowej,
  • świszczący oddech.
Dolegliwości najczęściej mają charakter napadowy. Mogą występować w nocy, być reakcją na zimne powietrze, skrajne pobudzenie emocjonalne, wysiłek fizyczny, pojawiać się przy infekcji bakteryjnej lub wirusowej dróg oddechowych. Istotnym czynnikiem prowokującym napad astmy jest też zanieczyszczenie powietrza, czego dowody mają lekarze przyjmujący pacjentów z astmą w dniach, kiedy Polskę spowija smog.

Lekceważenie astmy prowadzi do systematycznego nasilenia objawów i pogorszenia samopoczucia, aż do stanu trwałego upośledzenia pracy dróg oddechowych. Astma jest też czynnikiem rozwoju (POChP). Każdego roku z powodu astmy i jej następstw na całym świecie, choć głównie w krajach najuboższych, umiera około 180 tysięcy osób.

Podstawą w diagnostyce astmy jest dokładny wywiad lekarski i badanie fizykalne. Specyfika objawów połączona z informacją o potencjalnym, genetycznym obciążeniu alergią pozwala dość szybko zidentyfikować źródło problemów.

Dokładną ocenę funkcjonowania układu oddechowego umożliwia – badanie nieinwazyjne, proste i tanie. Stosowane są również testy prowokacyjne (podanie do dróg oddechowych czynnika drażniącego), trwa poszukiwanie innych prostych narzędzi ułatwiających diagnostykę.

Trudności mogą się pojawić przy rozpoznawaniu astmy u małych dzieci – poniżej 5. roku życia. Kaszel, duszność, świszczący oddech utożsamia się niekiedy z częstymi u dzieci chorobami infekcyjnymi. Jednak doświadczony lekarz i z tym problemem może sobie poradzić, a wraz z rozwojem dziecka przyczyny dolegliwości stają się coraz bardziej czytelne.

Skuteczne leczenie jest możliwe

Astmy nie można skutecznie wyleczyć, jednak dzięki odpowiedniemu postępowaniu można żyć pełnią życia. Właściwa terapia pozwala zapobiec napadom astmy, zaostrzeniom choroby, a także trwałemu upośledzeniu funkcji dróg oddechowych. Podstawowym warunkiem jest przestrzeganie zaleceń lekarskich i regularne przyjmowanie leków, które są coraz wygodniejsze w użyciu, coraz skuteczniejsze i w pełni bezpieczne.

To, co przede wszystkim należy uświadomić pacjentom, to fakt, że u ogromnej większości chorych konieczne jest stałe stosowanie leków. Specjalnie powołana organizacja pod nazwą Światowa Inicjatywa na rzecz Zwalczania Astmy (GINA) wskazuje dwie podstawowe grupy leków:
  • leki „ratunkowe” - doraźne – krótko działające, szybko łagodzące objawy,
  • leki stale kontrolujące chorobę - zapobiegające napadom, o działaniu głównie przeciwzapalnym, przyjmowane systematycznie.
Za najskuteczniejsze obecnie leki przeciwzapalne w kontroli astmy uznaje się wziewne glikokortykosteroidy (GKS). Zalecane są jako leki pierwszego rzutu, bowiem badania dowodzą, że GKS poprawiają czynność płuc i zmniejszają wrażliwość układu oddechowego, redukują stan zapalny zapobiegając zaostrzeniom astmy lub znacznie osłabiając napady. Tym samym mają jednoznacznie korzystny wpływ na jakość życia pacjentów.

Istnieją różne techniki podawania leków wziewnych, czyli aerozoloterapii. Stały postęp w tej dziedzinie umożliwia dziś leczenie inhalacyjne nawet u niemowląt. Nowoczesne leki wziewne ułatwiają też terapię, ograniczając ją nawet do tylko jednej dawki dziennie. Istotne jest jednak, by lekarz lub odpowiednio przygotowana pielęgniarka nauczyli pacjenta prawidłowo aplikować lek wziewny. Konieczna jest bowiem pewność, że chory przyjmuje właściwą dawkę, ustaloną na optymalnym, czyli najmniejszym skutecznym poziomie.

Leczenie inhalacyjne może być kojarzone z przyjmowaniem innych, niezbędnych leków. Najistotniejsze jest, by terapię prowadzić systematycznie.

Przesłanki sukcesu

Tymczasem większość osób cierpiących na choroby przewlekłe ma skłonność do przerywania lub modyfikowania terapii bez konsultacji z lekarzem, np. kiedy objawy ustępują i stan zdrowia wydaje się stabilny. Tymczasem takie postępowanie w astmie oznacza bardzo szybką utratę kontroli nad chorobą.

Od kilku lat modnym słowem-kluczem w ocenie skuteczności farmakoterapii jest compliance, czyli stosowanie się do zaleceń lekarskich. Przyczyn braku compliance może być wiele – np. błędne przekonanie o szkodliwości leków przyjmowanych długotrwale, zbyt skomplikowany schemat przyjmowania leków, ich działania niepożądane, albo brak umiejętności posługiwania się inhalatorem. Wszystkie te problemy można jednak rozwiązać dzięki edukacji pacjentów (możliwej nie tylko w gabinecie, ale też dzięki specjalistycznym portalom edukacyjnym dla chorych) oraz dobrej komunikacji lekarza z chorym. Tymczasem w międzynarodowych badaniach ponad 70 procent ankietowanych pacjentów stwierdziło, że nigdy lub bardzo rzadko rozmawiali ze swoim lekarzem o działaniach niepożądanych leków.

Zobacz także

 

 

 

Skomentuj artykuł:

Komentarze mogą dodawać wyłącznie osoby zalogowane.
Jesteś niezalogowany: zaloguj się / zarejestruj się




Publikowane komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników serwisu. Senior.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. Komentarze niezgodne z prawem i Regulaminem serwisu będą usuwane.

Artykuły promowane

Najnowsze w dziale

Polecane na Facebooku

Najnowsze na forum

Warto zobaczyć

  • Kobiety.net.pl
  • Fundacja ITAKA - Centrum Poszukiwań Ludzi Zaginionych
  • Akademia Pełni Życia
  • Aktywni 50+
  • Oferty pracy