Aktywność fizyczna a długowieczność - najlepszy jest umiarkowany wysiłek?

W badaniu wzięło udział niemal 23 tys. fińskich bliźniąt urodzonych przed 1958 rokiem, których aktywność fizyczną w czasie wolnym oceniono w latach 1975, 1981 i 1990. Zgony uczestników była monitorowana do końca 2020 roku.

Na podstawie analizy danych z 15-letniego okresu obserwacji wyodrębniono cztery grupy: osoby prowadzące siedzący tryb życia, osoby umiarkowanie aktywne, aktywne i bardzo aktywne. Po 30 latach obserwacji stwierdzono, że największa różnica - 7 proc. niższe ryzyko - wystąpiła między grupą prowadzącą siedzący tryb życia a grupą umiarkowanie aktywną. Wyższy poziom nie przynosił dodatkowych korzyści.

Podczas analizy krótkoterminowej zaobserwowano wyraźny trend - im wyższy poziom aktywności fizycznej, tym niższe ryzyko śmiertelności. Jednak w dłuższym okresie osoby bardzo aktywne nie różniły się pod względem śmiertelności od osób prowadzących siedzący tryb życia.

- Stan przedchorobowy może ograniczać aktywność fizyczną i ostatecznie prowadzić do śmierci, a nie sam brak ruchu - mówi profesor Elina Sillanpää z Wydziału Nauk o Sporcie i Zdrowiu. - Może to zaburzać postrzegany związek między aktywnością fizyczną a śmiertelnością w krótkim okresie - dodaje.

Naukowcy sprawdzili również, czy przestrzeganie zaleceń Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) dotyczących aktywności fizycznej wpływa na śmiertelność i ryzyko chorób genetycznych. WHO zaleca od 150 do 300 minut umiarkowanej aktywności lub od 75 do 150 minut intensywnej aktywności tygodniowo.

Badanie wykazało, że spełnianie tych zaleceń nie obniżyło ryzyka śmiertelności ani nie zmieniło ryzyka genetycznego chorób. Nawet bliźnięta, które przez 15 lat utrzymywały zalecany poziom aktywności fizycznej, nie różniły się istotnie pod względem śmiertelności od swoich mniej aktywnych rówieśników.

- Powszechnie obserwowany korzystny związek między aktywnością fizyczną a śmiertelnością opiera się na badaniach obserwacyjnych, które są podatne na różne źródła błędów - mówi dr Laura Joensuu z Wydziału Nauk o Sporcie i Zdrowiu. - W naszych badaniach staraliśmy się uwzględnić różne źródła błędów, a przy długim okresie obserwacji nie udało nam się potwierdzić, że przestrzeganie zaleceń dotyczących aktywności fizycznej zmniejsza ryzyko genetycznych chorób sercowo-naczyniowych ani przyczynowo obniża śmiertelność - dodaje.

W podgrupie bliźniąt biologiczne starzenie się oceniono na podstawie próbek krwi przy użyciu zegarów epigenetycznych. Zegary epigenetyczne pozwalają oszacować tempo biologicznego starzenia się na podstawie grup metylowych, które regulują ekspresję genów i są związane z procesem starzenia.

- Odkryliśmy, że zależność między aktywnością fizyczną w czasie wolnym a biologicznym starzeniem się miała kształt litery U: najszybsze starzenie się biologiczne występowało u osób, które ćwiczyły najmniej i najwięcej - mówi prof. Sillanpää.

Inne czynniki stylu życia, takie jak palenie papierosów i spożycie alkoholu, w dużej mierze wyjaśniały korzystne powiązania między aktywnością fizyczną a tempem biologicznego .